برنج، آزمون مهم توافق ایران و پاکستان

توافق اقتصادی ایران و پاکستان مبنی بر صفر شدن ۹۰ درصد کالاهای تجاری میان دو کشور، موجی از امید و همچنین نگرانی را به شکل همزمان ایجاد کرده است. فعالان بازار از فرصت تازه صادرات می‌گویند، اما برخی کشاورزان نیز نگران ورود بی‌رویه برنج و میوه‌های پاکستانی هستند که این موضوع در صورت نبود نظارت درست، می‌تواند فشار قابل توجهی را به آن‌ها وارد کند.

به گزارش ایسنا، محمدعلی دهقان‌دهنوی - رئیس سازمان توسعه تجارت ایران - در جریان نشست خود با مقامات پاکستان از توافق مهم اقتصادی میان تهران و اسلام‌آباد خبر داد و اعلام کرد که بر اساس توافقات صورت گرفته، تعرفه تجاری بیش از ۹۰ درصد کالاهای تجاری بین ایران و پاکستان به صفر می‌رسد. این اقدام در راستای توسعه روابط اقتصادی دو کشور و افزایش حجم مبادلات تجاری انجام می‌شود که قطعا می‌تواند نقطه عطفی در همکاری‌های دو کشور نیز محسوب شود.

این تصمیم در ادامه مذاکرات اخیر میان مقامات دو کشور و در جریان نشست اقتصادی ایران و پاکستان با حضور رئیس مجلس شورای اسلامی و مقامات اقتصادی دو طرف اتخاذ شده است. ایران و پاکستان سال‌ها است تلاش می‌کنند تا موانع تعرفه‌ای و گمرکی را کاهش دهند تا صادرات و واردات میان دو کشور سرعت و تنوع بیشتری پیدا کند. کارشناسان معتقدند با اجرای این توافق، مسیر برای گسترش تجارت رسمی و کاهش قاچاق کالا هموارتر خواهد شد.

دهقان‌دهنوی در جریان دیدار با احمد فیض - رئیس سازمان توسعه تجارت پاکستان - گفت: «در قالب موافقتنامه تجارت آزاد، تعرفه گمرکی بسیاری از کالاها یعنی حدودا بیش از ۹۰ درصد کالاها صفر خواهد شد که یک فرصت استثنایی است تا روابط تجاری خود (ایران و پاکستان) را گسترش دهیم. همچنین دولت پاکستان قول داده است تعرفه غیر گمرکی که وجود دارد را نیز ظرف ۳ تا ۵ سال آینده حذف کند.»

با توجه به موضوع فوق از منظر اقتصادی، صفر شدن تعرفه‌ها می‌تواند به افزایش صادرات ایران در بخش‌های صنعتی، پتروشیمی، مصالح ساختمانی و مواد غذایی کمک کند. در مقابل، پاکستان نیز قادر خواهد بود بخشی از محصولات کشاورزی و دامی خود را با سهولت بیشتری به بازار ایران برساند. این اقدام می‌تواند به نوعی مکمل سیاست ایران برای گسترش همکاری با کشورهای همسایه و تقویت تجارت منطقه‌ای باشد.

بیشتر بخوانید:
واردات برنج حدود ۲ برابر شد/ برنج هندی صدرنشین برنج‌های خارجی

با این حال، یکی از پرسش‌های مهم در میان فعالان اقتصادی، فهرست دقیق کالاهایی است که مشمول تعرفه صفر می‌شوند. به‌ویژه در حوزه کشاورزی، محصولاتی مانند برنج، میوه و چای از اهمیت بالایی برخوردارند. برنج پاکستانی در سال‌های اخیر یکی از گزینه‌های وارداتی ایران بوده، اما همواره بحث‌هایی درباره تأثیر واردات آن بر بازار داخلی مطرح بوده است. هنوز مشخص نیست آیا برنج نیز در فهرست کالاهای دارای تعرفه صفر قرار دارد یا خیر.

عبدالحکیم ریگی میرجاوه - رئیس اتاق مشترک ایران و پاکستان - پیش از این در جلسه با دهقان‌دهنوی گفته بود: «برنج پاکستانی در جنوب کشور از استقبال خوبی برخوردار است و قطعا باید از این ظرفیت پاکستان در راستای کنترل قیمت‌ها و ... نیز استفاده کرد. » با توجه به اینکه اکنون اقدامات مناسبی برای برطرف کردن موانع تجارت میان دو کشور برداشته شد، حال باید دید که این اتفاق می‌تواند در این زمینه تاثیر مثبت بگذارد یا خیر؟

البته کارشناسان کشاورزی هشدار داده‌اند که در صورت آزاد شدن کامل واردات برنج بدون تعرفه، ممکن است فشارهایی بر تولیدکنندگان داخلی ایجاد شود. از سوی دیگر، برخی تحلیلگران بر این باورند که کاهش تعرفه‌ها می‌تواند به تعادل قیمت‌ها در بازار و کاهش فشار تورمی بر مصرف‌کنندگان کمک کند؛ به‌ویژه در شرایطی که قیمت مواد غذایی برای بسیاری از خانوارهای ایرانی به دغدغه جدی تبدیل شده است.

در مجموع، توافق اخیر میان ایران و پاکستان می‌تواند به عنوان گامی مهم در مسیر تقویت همکاری‌های اقتصادی و تجاری منطقه‌ای تلقی شود. با این حال، اجرای دقیق آن و تعیین فهرست نهایی کالاهای مشمول تعرفه صفر، تعیین‌ کننده میزان اثرگذاری واقعی این تصمیم بر بخش‌های مختلف از جمله صنعت، کشاورزی و معیشت مردم خواهد بود.

*