تشدید تغییرات اقلیمی در جهان

مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری گفت: تغییرات اقلیمی موجب افزایش رویدادهای حدی مانند توفان‌های شدید و خشکسالی پیاپی شده و زنگ خطر را به صدا درآورده است. در این شرایط وقت زیادی برای اقدامات محکم، قوی و منطقه‌ای به منظور مدیریت توفان‌های ماسه و گرد و غبار نداریم.
وحید جعفریان در گفت و گو با ایسنا افزود: چالش‌های ناشی از گرد و غبار در آسیا کم نبوده است بنابراین کشورهای این قاره برای کاهش این معضل با یکدیگر به همکاری پرداخته‌اند. به عنوان نمونه می‌توان به اقدامات چین و مغولستان همچنین کره جنوبی و ژاپن اشاره کرد علاوه بر آن اخیرا کشورهای آسیانه میانه برای مدیریت توفان‌های گرد و غبار رایزنی‌هایی انجام داده‌اند. این فعالیت‌ها تجاربی را به همراه دارد و ایران می‌تواند از این ظرفیت‌ها بیشتر کند.
وی تاکید کرد: ما بارها از ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار خواسته‌ایم این ظرفیت‌ها را ببیند و با مصالح و منافع ملی و چارچوب‌های ملی بسنجد و بررسی کند که چگونه می‌توان از این ظرفیت‌ها به‌درستی استفاده کرد.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری با بیان اینکه مدیریت توفان‌های ماسه و گرد و غبار یک کار فرامرزی است، تاکید کرد: ما باید بتوانیم از چارچوب‌های الزام‌آورتری برای کنار هم قرار دادن کشورها استفاده و نتایج نشست‌های برگزار شده را بررسی کنیم تا به این نتیجه برسیم که آیا نیاز است سیاستگذاری‌ها در این زمینه را اصلاح کنیم یا نه؟
وی اضافه کرد: ما در مقاطعی پیشتاز فعالیت‌های کنوانسیون‌هایی مثل کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی در منطقه و قاره بردیم ولی به نظر می‌رسد که در حال حاضر بحث‌های مربوط به مدیریت توفان ماسه‌ و گرد و غبار به‌صورت جدی در کشورهای دیگر دنبال می‌شود.
جعفریان افزود: حدود یک ماه قبل یکی از مهم‌ترین نشست‌های مرتبط با مدیریت توفان‌های ماسه و گرد و غبار در چارچوب کمیته ارزیابی کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی در کشور ازبکستان برگزار شد و مقالات، گزارش‌ها و نشست‌های متعددی در سطوح علمی، سیاستگذاری، برنامه‌ریزی درباره مدیریت این توفان‌ها در این اجلاس مطرح شد. جا داشت کشور ما با یک تیم قوی در حوزه ستاد مربوطه جهت استفاده از این ظرفیت برنامه‌ریزی می‌کرد.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری افزود: کشورهایی مانند عربستان، ترکیه، امارات و عراق برنامه‌های جامعی در این باره تعریف کرده‌اند، از ظرفیت کنوانسیون‌ها و صندوق‌های مشترک مثل اکو، شانگهای و بانک توسعه اسلامی بهره می‌برند و تجارب جهانی را با برگزاری کارگاه‌های مختلف کنار هم قرار می‌دهند. ما یک مقدار نیازمند چابک‌سازی برنامه‌های منطقه‌ای مدیریت توفان‌های ماسه و گرد و غبار هستیم البته شاید دبیر ستاد مربوطه نظرات دیگری داشته باشد.
وی در پاسخ به پرسش ایسنا درباره افزایش دیپلماسی ایران در حوزه مدیریت گرد و غبار و برگزاری یک اجلاس بین‌المللی در این زمینه در تهران گفت: متولیان برگزاری این نشست باید درباره نتایج آن نظر دهند. ما هم مانند بسیاری از مطالبه‌کنندگان، علاقه‌مند به نتایج عملیاتی این نشست هستیم تا بتوانیم به عنوان یکی از اعضای ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار نقش خود را ایفا کنیم.
جعفریان تاکید کرد: تغییرات اقلیمی مانند افزایش رویدادهای حدی مثل توفان‌های شدید، خشکسالی پیاپی زنگ خطر را به صدا در آورده است. وقت زیادی برای انجام اقدامات محکم، قوی و منطقه‌ای به منظور مدیریت توفان‌های ماسه و گرد و غبار نداریم. بسیاری از کشورهای آسیای میانه و جنوب غرب آسیا به این موضوع توجه کرده‌اند و در برنامه‌های توسعه‌ای خود موضوع مقابله با توفان‌های ماسه و گرد و غبار را لحاظ کرده‌ و در زمینه اتخاذ سیاست‌های پشتیبان مانند اقدامات حمایتی و تشویقی برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و نقش آفرینی جوامع محلی در احیای سرزمین اقدامات خوبی انجام داده‌اند علاوه بر آن مباحث زیربنایی مثل نوع مدیریت کاربری سرزمین مانند حفظ حاصلخیزی خاک، ملاحظات مرتبط با بخش کشاورزی، آمایش سرزمین را در قوانین خود بازبینی، با کشورهای همسایه خود طرح‌های متعددی را در حوزه احیای سرزمین تعریف و هم‌افزایی جدی چه در بخش منابع طبیعی و چه در بخش کشاورزی و چه در بخش مدیریت منابع آب انجام داده‌اند.
وی اضافه کرد: ما باید تمام تلاش خود را بکنیم تا با توجه به ظرفیت‌های‌ عظیم و دانش کشور در حوزه مدیریت منابع طبیعی و مدیریت سرزمین بتوانیم سردمدار تبیین سیاست‌های منطقه‌ای برای مدیریت توفان‌های ماسه و گرد و غبار باشیم چراکه تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه در ایران انجام شده است و تعداد دانشگاه‌ها، پژوهشگران و فارغ‌التحصیلان این حوزه اصلا قابل مقایسه با کشورهای دیگر منطقه نیست.
جعفریان تاکید کرد: لازم است یک آسیب‌شناسی درباره سیاست‌های مدیریت گرد و غبار صورت بگیرد. سال ۹۶-۱۳۹۵ ستاد ملی سیاستگذاری و هماهنگی مدیریت پدیده گرد و غبار راه اندازی شده است. بد نیست عملکرد آن را ارزیابی کنیم و شاید با بازنگری در آیین‌نامه و فرایند اجرا ،موازی کاری کمتر و اثربخشی فعالیت‌ها بیشتر شود تا بتوانیم بیشتر در یک قالب سیستم منسجم و هماهنگ سیاست‌های کلی نظام درباره توجه به مدیریت پایدار سرزمین و توفان‌های گرد و غبار به عنوان یکی از پیامدهای تخریب سرزمین را دنبال کنیم.

*