انسداد ریوی در سال‌های آتی قربانیان بیشتری می‌گیرد

رییس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۳۰ بیماری‌های انسداد ریوی به عنوان یکی از سه عامل اصلی مرگ و میر معرفی شود، گفت: این در حالی‌ است که در سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ این بیماری یکی از پنج یا شش عامل اول مرگ و میر بود.
به گزارش ایسنا، علیرضا زالی در مراسم افتتاحیه دهمین کنگره بین‌المللی بیماری‌های ریه، مراقبت‌های ویژه و سل که در مرکز همایش‌های ابوریحان دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، اظهار کرد: در این روزها توجه به بیماری‌های تنفسی در عرصه جهانی بیش از هر زمان دیگر است. تغییرات دموگرافیک، تغییرات اپیدمیولوژیک، تغییر در الگوی زندگی مردم، نوع ارتباطات بین مردم، ظهور بیماری‌های نوپدید و بازپدید، تهاجم انسان به طبیعت و تغییرات اقلیمی از جمله عواملی است که می‌توانند روی بیماری‌های تنفسی و افزایش آن‌ها موثر باشند.
زالی در ادامه افزود: پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۳۰ بیماریCOPD یا بیماری‌های انسداد ریوی یکی از سه علل نخست مرگ و میر معرفی شود، در حالی‌که در سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ این بیماری جزو چهار، پنج یا شش عامل اول مرگ و میر بود. این موضوع نیاز به برنامه‌ریزی در زمینه اقدامات پیشگیرانه و درمانی را بیش از پیش پررنگ می‌کند.
آسیب‌پذیری بافت ریه در برابر بسیاری از بیماری‌های عفونی
رییس دانشگاه همچنین گفت: بافت ریه بافت مطلوبی برای ظهور بسیاری از بیماری‌های ریوی، عفونی و سیستمیک و متاستازهاست. ریه مسیر رایج نهایی‌ این قبیل بیماری‌هاست. ریه نه تنها می‌تواند منشا بیماری‌ها مختلف باشد، بلکه می‌تواند بر اثر سایر بیماری‌ها نیز، درگیر شود. از طرفی درگیری ریه ناشی از بیماری‌های دیگر، سناریوهای اثربخشی درمانی و بقا را تغییر می‌دهد.
کودکان؛ بخش عمده‌ای از مبتلایان به آسم در کشور
وی موضوع آسم در کشور را موضوع مهمی دانست و افزود: پیش بینی می‌شود در حال حاضر بین ۹ تا ۱۳ درصد بیمار مبتلا به آسم در کشور وجود داشته باشد. مهم‌ترین نگرانی موجود این است که بخش عمده‌ای از مبتلایان به آسم را گروه سنی کودکان تشکیل می‌دهند. متاسفانه بین آلودگی هوا، میزان آلاینده ها و افزایش آسم در کشور ارتباطی مستقیم وجود دارد.
به گفته زالی، پژوهش‌ها نشان می‌دهد در برخی شهرها با تغییر در میزان آلاینده‌ها، میزان بیماری‌های مربوط به آسماتیک رو به افزایش است.
رییس دانشگاه مخاطرات شغلی در کشور را از دیگر چالش‌ها اعلام کرد و گفت: بسیاری از بیماری‌هایی که با علایمی مثل فیبروزیس و سیلیکوزیس همراه هستند و در مجموع تحت عنوان بیماری‌های ریوی شناخته می‌شود، در صورت وجود پروتکل بیماریابی مبتنی بر بیماریابی کوتاه مدت اولیه، قابلیت تشخیص زودهنگام دارند.
ضرورت تدوین پروتکل‌های بیماریابی کوتاه مدت اولیه برای حفظ سلامت کارگران
وی با تاکید بر ضرورت تدوین پروتکل‌های بیماریابی مبتنی بر بیماریابی کوتاه مدت اولیه برای حفظ سلامت کارگرانی که در شغل‌های سخت و معادن فعالیت می‌کنند، گفت: یکی از محورهای اصلی این کنگره این است که حساسیت عمومی را نسبت به بیماری‌های اینچنینی که قابلیت پیشگیری دارد، افزایش دهیم.
وی ادامه داد: امروز با انواع مختلف بیماری‌های تنفسی روبه‌رو هستیم که بسیاری از آن‌ها در گذشته وجود نداشته است، به عنوان مثال امروزه تمرین‌های ورزشی در محیط‌های بسته رواج پیدا کرده است. مردم بیشتر به باشگاه‌ها می‌روند و همین موضوع منجر به تعریف Exercise-induced asthma یا تنگی نایژه ناشی از ورزش در دسته بیماری‌های تنفسی شده است، این مسئله زمانی اتفاق می‌افتد که هوای محیط نسبت به بدن فرد، رطوبت کمتری داشته باشد. همچنین Nocturnal Asthma و سایر انواع آسم که در سال‌های گذشته توجهی به آن‌ها نمی‌شد، باید مورد تاکید قرار گیرند.
رییس دانشگاه با تاکید بر لزوم آموزش به بیماران ریوی تصریح کرد: بیمار آسمی باید آموزش ببیند تا از محرک‌ها و آلرژی‌ها دور باشد، همین اقدام کیفیت زندگی فرد و اثربخشی درمان را افزایش و حملات را کاهش می‌دهد. فرهنگ درست استفاده از اسپری یا Inhaler در درمان بیماری‌های مختلف ریوی، در کشور به خوبی جا نیفتاده است، کم مصرف کردن و عدم استفاده بهینه، استراتژی درمان مبتنی بر Inhaler در کشور را تغییر می‌‎دهد و یکی از دلایلی است که موجب توسعه بیماری‌های تنفسی شده است. بخش زیادی از این مسائل در پروتکل آموزش‌های همگانی مرتفع می‌شود.
ابرازهای نوین درمان بیماری‌های ریوی را دگوگون می‌کند
زالی با اشاره به فناوی‌های نوین و نقش آنها در درمان بیماری‌های ریوی گفت: در اثربخشی Inhaler، به غیر از ابعاد فارماکولوژیک، ابعاد فارماکوکینتیک اسپری‌ها نیز مورد بحث است؛ اینکه دارو به موقع به اندام برسد. امروزه Smart Inhaler وارد بازار شده تا به نوعی اثربخشی داروهای استنشاقی را افزایش دهد.
وی ادامه داد: استفاده از گجت‌های پوشیدنی که قابلیت رصد پارامترهای تنفسی را Real Time دارند و با تکنولوژی فیبر نوری توخالی به مانیتورینگ بیماری‌های تنفسی می‌پردازد، در درمان و تشخیص به موقع بیماری‌ها نقش مهمی دارند. اخیرا FDA هم استفاده از ساعت اپل را برای تشخیص فیبریلیشن دهلیزی تایید کرد. این موضوع نشان می‌دهد تا چه میزان گجت‌ها و ابزارهای پوشیدنی می‌توانند در تشخیص و درمان بیماری‌ها مختلف مزمن از جمله بیماری‌‎ها تنفسی کاربرد داشته باشد.
زالی بیماری‌ها ریوی را به طور عمده، مزمن خواند و گفت: بیماری‌هایی نظیر آسم، COPD و توبرکلوزیس نیاز به تله مانیتورینگ دارند. مراقبت در منزل در بیماری‌های تنفسی اهمیت ویژه‌ای دارد. انواع پالس اکسیمترها مجهز به سنسورهای دایود که نوسانات غلظت اکسیژن در خون را در لحظه اندازه‌گیری می‌کنند؛ از جمله تجهیزاتی است که در تله مانیتورینگ کاربرد دارد.
رییس دانشگاه با اشاره به ضرورت بهره‌گیری از ظرفیت هوش مصنوعی در تشخیص بیماری‌های ریوی در پزشکی شخص محور و پزشکی دقیق و فرادقیق، اظهار کرد: در بسیاری از اوقات Inhaler مورد نیاز یک بیمار با بیمار دیگر یا حتی روش درمان سرطان ریه در هر فردی باید متفاوت باشد. هوش مصنوعی در تشخیص، برنامه‌ریزی، درمان و آنالیز دقیق‌تر تست‌ها کمک کننده است.
چگونه هوش مصنوعی مسیر درمان سرطان ریه را هموار می‌کند؟
به گفته زالی، مقالات بسیار خوبی در زمینه بهره‌گیری از ظرفیت هوش مصنوعی برای درمان سرطان ریه منتشر شده است؛ صفر تا صد داروی جدید درمان pulmonary fibrosis یا فیبروز ریوی توسط هوش مصنوعی طراحی و تولید شده است.
وی گفت: در طراحی پروتکل‌ها رادیوتراپی و شیمی درمانی نیز می‌توان از ظرفیت هوش مصنوعی استفاده کرد. یکی از مسائل موجود در درمان‌ سرطان ریه، محبوس بودن آن توسط اندام‌های دیگر است که رادیوتراپی را سخت می‌کند. بخشی از پرتودرمانی بدن استریوتاکتیک Stereotactic Body Radiation Therapy یا SBRT توسط هوش مصنوعی انجام می‌شود.
زالی ظهور فناوری CRISPR-Cas۹ (تکنولوژی برش و چسباندن ژن‌ها در DNA) را تحولی عظیم در عرصه جهانی دانست و گفت: بشر با کریسپر به سلاحی بی‌نظیر دست پیدا کرده است. از اصلاح نباتات و مدل‌های حیوانی تا بررسی و ویرایش ژنوم، تشخیص و درمان و تصویربرداری DNA و MRNA در لحظه با کریسپر امکان‌پذیر است.
رییس دانشگاه ادامه داد: در مقایسه با تست PCR کووید-۱۹، قدرت تشخیص کریسپر ۱۵۰ برابر بیشتر است. علاوه بر تشخیص، این فناوری در درمان هم نقش آفرینی می‌کند.
وی در ادامه بر لزوم حضور طب بازساختی که Stem Cells، GIM Therapy و اگزوزوم‌ها را شامل می‌شود در عرصه درمانی، تاکید کرد و گفت: امروزه در درمان سرطان ریه دستاوردهای خوبی حاصل شده است.
زالی افزود: به دلیل نقش بیماری‌های تنفسی در کیفیت زندگی فرد، توانبخشی، بازتوانی و بالا بردن عملکرد ریه نیز باید مورد توجه قرار گیرد. خوشبختانه به این موضوع نیز در بیمارستان مسیح دانشوری توجه ویژه شده است.
رییس دانشگاه بروز اضطراب و تغییرات روانشناختی ناشی از بیماری‌ها ریوی را نیز مهم دانست و گفت: بیماران تنفسی از استرس، اضطراب و مشکلات مزمن رنج می‌برند. این مشکلات باید در پروتکل درمانی افراد جایی داشته باشند.
زالی بر اهمیت نقش‌آفرینی فناوری‌های جدید در درمان بیماری‌های ریوی اشاره کرد و گفت: دانش اندوخته در بیمارستان مسیح دانشوری، آن را به یک مرکز فراملی در بسیاری از بیماری‌ها به ویژه توبرکلوزیس تبدیل کرده است. تمام یافته‌های علمی در خصوص بیماری‌های ریو از منشا بیمارستان مسیح دانشوری منتشر می‌شود و باید این توجه بر کووید مزمن که روبه روز افراد بیشتری را درگیر می‌کند، نیز معطوف شود.
زالی با اشاره به جایگاه بیمارستان مسیح دانشوری در تشخیص و درمان بیماری‌های ریوی، عنوان کرد: امروزه این مرکز، یک مرکز متعالی است که با توانمندی و روشی ادغام یافته، خدمات آموزشی، پژوهشی، درمانی، مداخله‌ای و توانبخشی را به صورت مدبرانه‌ای در هم تنیده است.
بیمارستان مسیح دانشوری؛ الگویی موفق برای مراکز تحقیقاتی کشور
وی با بیان اینکه این الگو در بیمارستان مسیح دانشوری، به عنوان مدل موفق سازمانی و حقوقی، می‌تواند در همه دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور مورد استفاده قرار گیرد، تاکید کرد: بروز بودن و همگام بودن با نیازهای سلامت جامعه در این بیمارستان همواره مورد تحسین است. علاوه بر مسئولیت‌پذیری سازمانی بیمارستان مسیح دانشوری، نقش موثر این مرکز در سطوح فراملی نیز قابل دفاع است.
وی در پایان از تلاش‌های علی اکبر ولایتی رییس بیمارستان مسیح دانشوری که در سال‌های اخیر در تحقق دستاوردهای این مرکز نقش بی بدیلی داشته است، تقدیر کرد.
بیمارستان مسیح دانشوری؛ تنها مرکز ارجاع بیماران ریوی در سطح کشور و منطقه
در این مراسم پیام علی اکبر ولایتی رییس دهمین کنگره بین المللی بیماری‌های ریه، مراقبت های ویژه و سل نیز قرائت شد. چکیده‌ای از متن پیام به شرح زیر است:
"هدف از برگزاری این کنگره آشنایی متخصصان ایرانی و خارجی با دستاوردهای علمی در زمینه بیماری‌های ریوی است. اینکه هم متخصصان ما و هم متخصصان خارج از کشور بدانند در طول زمانی که از برگزاری آخرین نشست تا به امروز، چه ابداعات و دستاوردهای تازه‌ای در این حوزه وارد شده است.
بیمارستان مسیح دانشوری به عنوان یکی از مهمترین مراکز درمان سل و بیماری‌های ریوی، ۲۴ سال است که به عنوان مرکز توبرکلوزیس با اعتبار جهانی مشغول به فعالیت است و از نظر تشخیص و درمان در منطقه و جهان نیز این بیمارستان حرف اول را می‌زند.
این مرکز به عنوان تنها مرکز ارجاع بیماران ریوی در سطح کشور و منطقه، به عنوان قطب برتر علمی سل و بیماری‌های کشور و مرکز مرجع پیوند دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با انجام بیش از ۵۰۰ پیوند قلب و پیوند ریه و ۸۰ پیوند کبد، مرکز همکار آموزش سل سازمان بهداشت جهانی شناخته می‌شود."
ولایتی همچنین در این پیام به دستاوردهای پژوهشی، آموزشی و درمانی بیمارستان مسیح دانشوری اشاره و افتخارات این مرکز را مرور کرد.
تقدیر از سه مقاله برتر در دهمین کنگره بین‌المللی بیماری‌های ریه
حمیدرضا جماعتی دبیر علمی این کنگره در این مراسم از ثبت ۱۸۰ مقاله خبر داد و گفت: از این تعداد ۹۰ مقاله پذیرفته که ۳۰ مقاله برای سخنرانی انتخاب شد و در پایان کنگره از سه مقاله برتر تقدیر می‌شود.
وی ادامه داد: این کنگره ۴۸ پنل تخصصی دارد که در آن‌ها بروزترین روش‌های تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماری‌های ریوی مورد بحث قرار می‌گیرد و استراتژی‌های موجود در کشور بررسی می‌شود.
جماعتی خروجی بر ضرورت توجه و به کارگیری تازه‌های علمی این کنگره برای برنامه‌ریزی در حل مسائل جامعه تاکید کرد.

*