تاثیر نوع زایمان در کیفیت شیر مادر

رکنا: سازمان بهداشت جهانی توصیه می کند که همه کودکان از اولین ساعت زندگی خود تا حداقل شش ماهگی فقط با شیر مادر تغذیه شوند. تغذیه با شیر مادر مزایای زیادی هم برای مادر شیرده و هم برای نوزاد دارد که برخی از آنها به ترکیب میکروبیوم شیر مادر انسان مربوط می شود.

برای چندین دهه، اجماع عمومی در بین پزشکان و محققان این بود که شیر مادر یک مایع تقریباً استریل است. با این حال، پیشرفت های علمی اخیر نشان داده است که طیف وسیعی از میکروب های قابل کشت در شیر انسان وجود دارد.

اکثر باکتری هایی که در شیر انسان یافت شده اند متعلق به گونه های استافیلوکوک، استرپتوکوک، لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم هستند. از آنجایی که یک نوزاد معمولی روزانه به طور متوسط ۸۰۰ میلی لیتر شیر مصرف می کند، محققان تخمین می زنند که به طور همزمان بین ۱×۱۰۵ و ۱×۱۰۷ باکتری در روز مصرف می کنند.

به گفته دانشمندان، منشا باکتری های موجود در شیر مادر مشخص نیست. با این حال، مطالعات نشان داده است که حضور آنها ارتباط مستقیمی با دوره پری ناتال دارد که از سه ماهه سوم بارداری شروع شده و پس از تولد در طول دوره شیردهی ادامه می یابد. برخی از منشاهای میکروبیوتای شیر مادر شامل پوست مادر، حفره دهانی نوزاد در حین شیردهی یا سیستم گوارشی مادر از طریق مسیر پستانی است.

همچنین پزشکان معتقدند: عوامل متعددی می توانند در ترکیب میکروبیوتای شیر مادر نقش داشته باشند که برخی از آنها شامل عوامل ژنتیکی هستند. برخی دیگر از این عوامل شامل نوع تولد نوزاد به صورت طبیعی یا از طریق سزارین، استفاده مادر از آنتی بیوتیک ها، تغذیه مادر در طول بارداری و در دوران پس از زایمان می شود.

همچنین عواملی مانند تغذیه مادر در مرحله شیردهی و همچنین منطقه جغرافیایی محل سکونت مادر و نوزاد نیز بر این موضوع تاثیر دارد. در مجموع، این عوامل از جمله پوست مادر، حفره دهان، واژن و دستگاه گوارش می توانند بر میکروبیوتای شیر مادر و میکروبیوم نوزاد تأثیر بگذارند.

نقش این عوامل بسیاری از محققان را به بررسی رویکردهای بالقوه ای که می تواند برای تعدیل ترکیب میکروبیوتای شیر مادر مورد استفاده قرار گیرد، سوق داده است. به عنوان مثال، مطالعات قبلی نشان داده اند که رژیم غذایی مادر با چربی بالا می تواند ترکیب میکروبیوم نوزاد را تغییر دهد.

بنابراین، مشاوره تغذیه و سبک زندگی مناسب برای زنان باردار این پتانسیل را دارد که خطر ابتلا به برخی بیماری‌ ها را در نوزادانشان که ممکن است در نتیجه عدم تعادل در میکروبیوم ایجاد شود، کاهش دهد.

علاوه بر این، شیر مادرانی که دارای شاخص توده بدنی بالاتر (BMI) هستند با فراوانی نسبی بیشتر لاکتوباسیلوس و استافیلوکوک و همچنین فراوانی کمتر بیفیدوباکتریوم مرتبط است. اگرچه شاخص توده بدنی لزوماً با وضعیت مواد مغذی مادر مرتبط نیست.

جالب اینجاست که نحوه زایمان نیز با تفاوت هایی در میکروبیوم شیر مادر انسان همراه است. برای این منظور، یافته های یک مطالعه نشان داد که شیر مادرانی که تحت عمل سزارین انتخابی قرار گرفته ‌اند، در مقایسه با شیر زنانی که فرزندان خود را به‌ صورت طبیعی به دنیا آورده‌ اند، شامل گونه‌ های لوکونوستوک و ویزلا پایین ‌تر و همچنین گونه‌ های آسینتوباکتر بالاتر است.

تصور نمی‌ شود که این تفاوت‌ها در میکروبیوتای شیر مادر به دلیل خود عمل باشد، بلکه در عوض ناشی از فقدان استرس فیزیولوژیکی و سیگنال ‌های هورمونی است که در طول زایمان رخ می ‌دهد که ممکن است در انتقال میکروارگانیسم‌های خاصی به پستان نقش داشته باشد.

پژوهشگران اینگونه توضیح می دهند:در بدو تولد، میکروبیوم یک نوزاد از نظر تنوع محدود بوده و در عوض عمدتاً از انتروباکتریاسه تشکیل شده است. چندین مطالعه نشان داده ‌اند که تغییرات در کلونیزاسیون اولیه دستگاه گوارش نوزاد می‌ تواند به کنترل خطرات کوتاه ‌مدت و بلند مدت بیماری‌ های مختلف اعم از انتروکولیت نکروزان و بیماری سلیاک گرفته تا بیماری التهابی روده کمک کند.

همچنین نشان داده شده است که کشت صحیح میکروبیوم در دوران نوزادی خطر ابتلا به آسم ، آلرژی و حتی برخی بیماری‌های خودایمنی را کاهش می ‌دهد.

علاوه بر ورود مستقیم میکروب‌ ها از شیر مادر به دستگاه گوارش نوزاد، شیر مادر از بیومولکول ‌های مختلف دیگری نیز تشکیل شده است که به توسعه میکروبیوم نوزاد کمک می‌ کنند.

گفتنی است که انتقال آنتی بادی از شیر مادر به نوزاد نیز نقش بسزایی در رشد سیستم ایمنی نوزادان دارد. به طور خاص، مطالعات اخیر نشان داده اند که ایمونوگلوبولین A (IgA)، و همچنین ایزوتیپ ها و زیر کلاس های موجود در شیر مادر برای تنظیم میکروبیوم نوزاد و کمک به توانایی سیستم ایمنی برای شناسایی و حذف پاتوژن های مضر بسیار مهم است.