به «صادق تبریزی» کم‌محلی شد!

نماینده خانواده صادق تبریزی با بیان اینکه آثار این هنرمند و از پیشگامان مکتب سقاخانه در رویدادهای بین‌المللی و بازار جهانی هنر با استقبال گسترده مواجه شده است، از نحوه مواجهه موزه هنرهای معاصر تهران با میراث او انتقاد کرد.

مهرداد فلاح، نماینده خانواده صادق تبریزی و رییس بنیاد این هنرمند، در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به حضور موفق آثار صادق تبریزی در آرت ابوظبی ۲۰۲۵ گفت: در این دوره شاهد فروش قابل توجه آثار استاد تبریزی بودیم و به‌عنوان یکی از پیشکسوتان جریان سقاخانه، آثار او مورد توجه چندین گالری بین‌المللی قرار گرفت و بازخوردهای حرفه‌ای مثبتی دریافت کرد. امسال نیز حضوری تازه از آثار زنده‌یاد تبریزی با کیوریتوری مشترک بنده و آقای شاهین تُرکمن، مدیر گالری سهراب، در این رویداد رقم خورد؛ حضوری که بر ارائه‌ای روایی و پیوسته از زبان شخصی تبریزی استوار بود.

او در ادامه توضیح داد: در این چیدمان، تماشاگر از فضاهای صمیمی و خوشنویسانه تا بوم‌های سترگ و یادمانی حرکت می‌کرد و با فراز و فرود زبان بصری تبریزی در قالب یک روایت واحد همراه می‌شد. چیدمان گالری بر نمایش جریان‌دار آثار استوار بود تا مخاطب بتواند تحول نگاه و بیان این هنرمند را در امتداد یک مسیر منسجم دنبال کند.

فلاح در تشریح این رویکرد افزود: در تازه‌ترین حضور بین‌المللی آثار استاد تبریزی در آرت ابوظبی تلاش ما این بود که مخاطب از قطعات فشرده و صمیمی تا بوم‌های بزرگ و یادمانی، سیر تحول زبان بصری تبریزی را به‌صورت پیوسته تجربه کند. در این ارائه، تابلوهای بدون‌ عنوان از دوره‌ها و ابعاد گوناگون در کنار یکدیگر قرار گرفتند و هم‌نشینی آن‌ها مسیر نگاه تبریزی را، از بازی با ریتم خط و رنگ تا روایت‌های اسطوره‌ای و عاشقانه، پیش چشم گذاشت؛ مسیری که ریشه در واژگان کهن دارد اما در قامتی معاصر ایستاده است.

به گفته نماینده خانواده تبریزی، این مجموعه شامل ۱۱ تابلو بدون‌ عنوان از سال‌ها و اندازه‌های مختلف بود. تنوع در مواد به‌کاررفته، از بوم تا مقوا، اختلاف ابعاد و کنار هم نشستن آثار تاریخ‌دار و بدون تاریخ، ریتمی بصری ایجاد کرد که از جزئیات خط و نقش آغاز می‌شود، به گستره‌های رنگی و ترکیب‌بندی‌های تخت می‌رسد و در آثار بزرگ‌مقیاس، شکوه روایت‌های رزم و بزم تبریزی را با بیانی امروزین بازنمایی می‌کند.

مهرداد فلاح در ادامه نسبت به نحوه برگزاری برنامه‌ای مرتبط با صادق تبریزی در موزه هنرهای معاصر تهران گله‌هایی را مطرح کرد. او با اشاره به رونمایی کتاب «زندگی و آثار صادق تبریزی» در اوایل دی‌ماه به ایسنا گفت: این کتاب حاصل دو سال تلاش برای گردآوری آثار و آماده‌سازی آن بود که با همت گالری مژده و سرمایه‌گذاری مالی خانواده تبریزی به سرانجام رسید، اما از نظر نمایشگاهی، این برنامه ضعیف‌ترین نمایش برای یکی از اعضای مکتب سقاخانه از زمان نمایشگاه «پرویز تناولی و شیرهای ایرانی» در سال ۱۳۹۶ بود.

او با طرح این پرسش که چرا هنرمندی با این جایگاه جهانی باید تنها در یک گالری کوچک و با تعداد محدودی اثر معرفی شود، افزود: صادق تبریزی هنرمندی است که آثارش در موزه‌های معتبر جهان روی دیوارهاست و از چهره‌های شناخته‌شده هنرهای تجسمی ایران محسوب می‌شود. این‌که موزه هنرهای معاصر به دلیل ضیق وقت یا هر دلیل دیگر نتواند سالن‌های خود را برای نمایش شایسته آثار او آماده کند و در عین حال برای هنرمندانی با جایگاه پایین‌تر سالن‌های متعددی اختصاص دهد، نوعی برخورد دوگانه است که برازنده این پیشکسوت نبود.

او در عین حال از گالری مژده بابت برگزاری مراسم رونمایی کتاب، با وجود تمام دشواری‌ها، قدردانی کرد و گفت: علت شرکت نکردن نماینده خانواده تبریزی در این مراسم، ضعف عملکرد موزه در برپایی این برنامه بود.

نماینده خانواده تبریزی در ادامه با مقایسه برخوردها افزود: ابوظبی، که یک کشور عربی است، برای این استاد ایرانی تبلیغات گسترده و احترام حرفه‌ای قائل شد و همین رویکرد موجب استمرار ارتباط حرفه‌ای صحنه هنر ایران با بازار منطقه‌ای خلیج فارس و تقویت آن شد، در حالی که در تهران شاهد نوعی بی‌مهری بودیم.

او در پایان ضمن تشکر از تمامی افرادی که در مراسم رونمایی حضور داشتند، از موزه نیز قدردانی کرد.

صادق تبریزی از اوایل دهه ۱۳۵۰ با تثبیت سبک شخصی خود، از جمله اغراق در ابعاد آدم‌ها و جانوران و فاصله‌گیری از ظرافت نگارگری‌های سنتی، به روایتی تازه از هم‌نشینی خط و رنگ بر بوم دست یافت و از بسیاری از هم‌عصران خود متمایز شد. این هنرمند پاییز ۱۳۹۶ در سن ۷۹ سالگی در لندن درگذشت و اکنون هشت سال از سفر ابدی او می‌گذرد.

*