پای مننژیت به واکسیناسیون ملی باز شد

دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی ریاست‌جمهوری اعلام کرد: با هدف گسترش واکسیناسیون همگانی و کاهش بار بیماری‌های عفونی پرخطر، برنامه تولید داخلی دو واکسن مننژیت و بیماری‌های عفونی در وزارت بهداشت کلید خورد. این اقدام علاوه بر ارتقای امنیت سلامت می‌تواند بیماران بستری‌، مصرف آنتی‌بیوتیک و وابستگی ارزی کشور را کاهش دهد.

به گزارش ایسنا، دکتر مصطفی قانعی امروز در مراسم رونمایی از دو فراخوان «برنامه ملی تولید واکسن‌ها و تجهیزات پزشکی»، با قدردانی از رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی، گفت: صندوق نوآوری در مسیر افزایش تاب‌آوری حوزه سلامت، به‌صورت گام‌به‌گام و هدفمند حرکت می‌کند.

وی افزود: در این رویکرد، موضوعات اولویت‌دار حوزه سلامت در قالب فراخوان‌های مشخص ارائه می‌شود که این اقدام، ضمن فراهم‌کردن فرصت حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در بازار، به تأمین امنیت سلامت برای وزارت بهداشت، کاهش ارزبری برای دولت و ارتقای سلامت عمومی جامعه منجر می‌شود.

قانعی با اشاره به اهمیت توسعه واکسن‌ها، تأکید کرد: یکی از مصادیق این اقدامات، حوزه واکسن است که باید در آن همپای کشورهای پیشرفته حرکت کنیم و فاصله موجود را کاهش دهیم.

دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری با اشاره به اسناد بالادستی حوزه سلامت، اظهار کرد: در برنامه‌های ملی تأکید شده است که وضعیت واکسیناسیون در ایران باید با واکسن‌های مورد استفاده در کشورهای پیشرفته همخوانی داشته باشد، در حالی که در برخی حوزه‌ها با فاصله‌هایی مواجه بوده‌ایم.

وی در ادامه با اشاره به واکسن مننگوکوک، گفت: این باکتری عامل بروز چهار بیماری مهم شامل مننژیت یا التهاب پرده‌های مغزی، عفونت گوش میانی، ذات‌الریه باکتریایی و سینوزیت است که هر سال جمعیت قابل‌توجهی را درگیر می‌کند و تعداد زیادی از کودکان را روانه مراکز درمانی و بیمارستان‌ها می‌کند.

دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی با اشاره به تجربه کشورهای پیشرفته در حوزه واکسیناسیون، گفت: بسیاری از کشورها سال‌هاست واکسن مننگوکوک را به‌عنوان بخشی از برنامه واکسیناسیون ملی خود پذیرفته و اجرا کرده‌اند، اما ورود ایران به این حوزه به دلیل قیمت بالای واکسن و انحصار تولید آن در اختیار یک یا دو شرکت محدود، با تأخیر مواجه شد.

وی توضیح داد: قیمت بالای واکسن باعث می‌شد کشور توان تأمین دوزهای مورد نیاز را نداشته باشد؛ به‌طوری‌که برای جمعیتی حدود یک‌ونیم میلیون نفر، نیاز به حدود ۴.۵ میلیون دوز واکسن وجود داشت. از سوی دیگر، حدود ۱۰ درصد جمعیت کشور نیز به بیماری‌های تنفسی مزمن مانند بیماری انسدادی ریه مبتلا هستند که آن‌ها نیز در گروه‌های هدف واکسیناسیون قرار می‌گیرند و مجموع این موارد، عدد بسیار بزرگی را ایجاد می‌کرد.

قانعی افزود: در مقطعی که ارز ترجیحی نیز به واکسن اختصاص می‌یافت، قیمت هر دوز واکسن مننگوکوک به حدود ۱.۵ میلیون تومان می‌رسید و همین موضوع هزینه سنگینی را به نظام سلامت تحمیل می‌کرد؛ به همین دلیل، اجرای این برنامه به تعویق افتاد.

دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری با اشاره به تصمیم‌گیری‌های اخیر وزارت بهداشت، گفت: در سال‌های گذشته، کمیسیون اصلی وزارت بهداشت رأی داد که واکسن مننگوکوک وارد برنامه واکسیناسیون ملی ایران شود. پیش از این، واکسن به‌صورت موردی در بازار وجود داشت، اما با قرار گرفتن آن در برنامه ملی، تأمین و اجرای آن به یک تکلیف حاکمیتی برای وزارت بهداشت تبدیل می‌شود.

وی با بیان مزایای اجرای فراخوان تولید این واکسن، تصریح کرد: این فراخوان چند اثر مهم دارد؛ نخست اینکه قیمت واکسن را کاهش می‌دهد و بار مالی سنگینی به بودجه کشور تحمیل نمی‌کند. دوم اینکه با کاهش موارد ابتلا، میزان بستری در بیمارستان‌ها و مصرف آنتی‌بیوتیک کاهش می‌یابد که در نهایت به نفع اقتصاد سلامت کشور خواهد بود.

قانعی ادامه داد: موضوع دیگر، کاهش ارزبری است. مساله این نیست که کشور نخواهد برای سلامت مردم ارز هزینه کند، بلکه در شرایط فعلی، انتقال پول با مشکلات جدی مواجه است، ضمن اینکه تولید این واکسن‌ها در انحصار شرکت‌هایی قرار دارد که برخی از آنها شرکای آمریکایی دارند. تجربه سال گذشته نشان داد که برخی داروهای مصرفی که در اختیار داشتیم، امسال دیگر قابل تأمین نبودند.

وی با اشاره به اهمیت واکسن مننگوکوک در تجمعات انسانی، گفت: این واکسن برای هر نوع تجمع جمعیتی پرخطر است؛ چه در پادگان‌ها، چه در مراسم حج و چه در راهپیمایی اربعین. پیش از این، برای اعزام زائران حج، کارت واکسیناسیون مننگوکوک الزامی بود، اما خطر شیوع مننژیت عفونی در هر تجمع گسترده‌ای وجود دارد.

دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری هشدار داد: این بیماری‌ها علاوه بر مرگ‌ومیر و بستری، در صورت نجات بیمار نیز می‌توانند عوارض دائمی بر جای بگذارند، به‌گونه‌ای که فرد تا پایان عمر از یک زندگی با کارکرد طبیعی محروم شود.

قانعی در بخش دیگری از سخنان خود به حوزه تجهیزات پزشکی پرداخت و گفت: یکی از محورهای مهم دیگر فراخوان‌ها، تجهیزات پزشکی است. در حال حاضر، پس از تصادفات، بیشترین میزان مرگ‌ومیر در کشور مربوط به بیماری‌های قلبی و عروقی است؛ در حالی که این بیماری‌ها با فناوری‌های امروز کاملاً قابل پیشگیری هستند.

وی افزود: ابزارها و فناوری‌های لازم برای پیشگیری وجود دارد، اما مشکل اینجاست که بسیاری از تجهیزات مصرفی این حوزه باید به‌طور مستمر از خارج از کشور تأمین شود که هم برای بیمه‌ها و هم برای مردم چالش‌برانگیز شده است. تولید داخلی این تجهیزات می‌تواند نقش مؤثری در کاهش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی، به‌ویژه در جمعیت زیر ۶۵ سال داشته باشد.

قانعی با اشاره به تجربه‌های موفق گذشته، گفت: همکاری صندوق نوآوری و معاونت علمی ریاست‌جمهوری در حوزه‌هایی مانند تولید انسولین و پلاسما تجربه بسیار موفقی بوده است. امروز شاهد تولید داخلی این محصولات هستیم که ایمنی بالایی برای بیماران مبتلا به دیابت و بیمارانی که به IVIG و آلبومین نیاز دارند، ایجاد کرده و گام بسیار مبارکی محسوب می‌شود؛ اقدامی که به کاهش حدود ۴۰۰ میلیون دلار ارزبری منجر شده است.

دبیر ستاد توسعه زیست‌ فناوری معاونت علمی ریاست‌جمهوری، گفت: در حوزه پلاسما و انسولین، حدود ۴۰۰ میلیون دلار ارزبری وجود داشت که خوشبختانه در این بخش گام‌های بسیار خوبی برداشته شد.

وی افزود: اقدامی که اکنون انجام شده مربوط به حوزه‌ای است که مجموع واردات آن حدود ۱۰۰ میلیون دلار برآورد می‌شود، البته زمانی که تولید داخلی شکل بگیرد، میزان مصرف به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد و حتی بیش از دو برابر خواهد شد.

قانعی گفت: به همین دلیل، برنامه‌ای که امروز معرفی شد، اهمیت دارد؛ چرا که ممکن است این پرسش مطرح شود که چرا رونمایی و اعلام عمومی انجام می‌شود.

وی افزود: تجربه انسولین و پلاسما نشان داد که پس از اجرای برنامه، برخی اعلام کردند که از این فرآیند اطلاع‌رسانی نشده است، در حالی که امروز رسانه‌ها می‌توانند این موضوع را به‌خوبی منعکس کنند تا همه ذی‌نفعان مطلع شوند.

دبیر ستاد توسعه زیست‌فناوری گفت: برای این فراخوان حدود ۲۰ روز فرصت در نظر گرفته شده و فرآیند به همان شیوه‌ای که پیش‌تر وجود داشت، اجرا می‌شود.

وی افزود: نمایندگان همه دستگاه‌ها در این فرآیند حضور دارند، به شرکت‌های دانش‌بنیانی که اعلام حضور می‌کنند، امتیازدهی می‌شود و در نهایت، بالاترین امتیاز انتخاب خواهد شد.

قانعی گفت: این روند نقش مؤثری در شفاف‌سازی اقدامات صندوق نوآوری و معاونت علمی دارد.

*