حذف آلودگی شهرها با فیلترهای نانویی ایرانی

یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته با توسعه نانوفیلترهای صنعتی مبتنی بر فناوری نانوالیاف، راهکاری عملی برای کاهش چشمگیر آلاینده‌های کارخانه‌ها ارائه دهد و به گفته فناوران این شرکت کاربرد این فیلتر راندمان ۱۰ درصدی فیلتراسیون را موجب شده است.

به گزارش ایسنا، امیرحسین تقوی، مدیرعامل این شرکت با بیان اینکه توانسته‌اند راه‌حلی نوآورانه برای رفع آلودگی شهرها با تولید نانو فیلترها ارائه دهند، گفت: این فیلترها بر پایه نانوالیاف و فناوری الکتروریسی شکل گرفته و ظرفیت بالایی برای کاهش آلودگی کارخانه‌ها دارد.

تقوی ادامه داد: نقطه آغاز فعالیت ما مشاهده کاستی‌های موجود در فیلترهای صنعتی رایج بود. سال‌ها تجربه کار با کارخانه‌ها باعث شد محدودیت‌های فیلترهای معمول را از نزدیک ببینیم. بسیاری از ذرات ریز از این فیلترها عبور می‌کردند و عملاً کنترل آلایندگی کامل نبود. همین مسئله ما را به سمت توسعه نانوفیلترهایی سوق داد که بتوانند ذرات بسیار کوچک‌تر را نیز جذب کنند.

وی اضافه کرد: این شرکت از اوایل دهه ۱۳۹۰ کار خود را آغاز کرد و مسیر توسعه محصول به‌سرعت با چالش‌های متعدد روبه‌رو شد. نخستین نمونه‌ها عملکرد مطلوبی نداشت و تست‌های اولیه نشان نمی‌داد که محصول به سطح استانداردی که مدنظر داشتیم نزدیک است. با این حال، تیم تحقیقاتی شرکت با اصلاح فرمولاسیون و تغییر روش تولید، موفق شد نانوفیلترهایی بسازد که کارایی بسیار بالاتری نسبت به فیلترهای معمول دارند. این فیلترها با بهره‌گیری از لایه‌های نانوالیافی، قادرند ذرات زیر یک میکرون را با راندمان بسیار بالا جذب کنند.

تقوی تأکید کرد: اگر کارخانه‌ها از این فیلترها به‌صورت کامل در خطوط تولید استفاده کنند، نقش آنان در آلودگی هوای شهرها به‌شکل محسوسی کاهش می‌یابد. شاخص‌های آلودگی هوا عمدتاً به ذرات زیر ۲.۵ و ۱۰ میکرون وابسته است. فیلترهای ما می‌توانند بخش زیادی از این ذرات را در خروجی کارخانه‌ها حذف کنند. بنابراین وقتی نانوفیلتر به‌درستی استفاده شود، سهم صنایع در آلودگی کاهش می‌یابد و بخش عمده آلودگی به منابعی مانند خودروها مربوط خواهد بود.

به نقل از ستاد نانو و میکرو، با وجود مزایای فنی قابل توجه، چالش اصلی در راه گسترش این فیلترها، وضعیت اقتصادی صنایع است. بسیاری از کارخانه‌ها در شرایط دشوار فعلی ترجیح می‌دهند هزینه‌های خود را کاهش دهند، حتی اگر این تصمیم به بهای افزایش آلایندگی محیط باشد. این شرکت تنها به تولید فیلترهای صنعتی بسنده نکرده و با تکیه بر فناوری نانوالیاف، تولید ماسک‌های نانویی را نیز آغاز کرده است؛ ماسک‌هایی که برای استفاده در محیط‌های صنعتی طراحی شده‌اند. تقوی می‌گوید بسیاری از ماسک‌های متداول در کارخانه‌ها کیفیت پایین و مقاومت بالایی در برابر عبور هوا دارند، به‌طوری که کارگران برای تنفس دچار مشکل می‌شوند. اما ماسک‌های نانویی این شرکت از یک لایه نازک نانوالیاف بهره می‌برند که بدون افزایش تعداد لایه‌ها، توانایی جذب ذرات را بالا می‌برد و تنفس را آسان‌تر می‌کند.

هم‌زمان با گسترش خط تولید ماسک، این شرکت در دوران همه‌گیری کرونا با افزایش تقاضا مواجه شد، اما به‌دلیل نیاز شدید کشور، امکان صادرات این ماسک‌ها وجود نداشت. به‌گفته تقوی، حتی زمانی که کشورهایی مانند روسیه و هلند برای خرید ماسک یا نانوفیلترهای صنعتی ابراز تمایل کردند، محدودیت‌های ناشی از تحریم و مشکلات دریافت استانداردهای اروپایی باعث شد این همکاری‌ها به سرانجام نرسد.

تقوی با تاکید بر اینکه نمونه‌سازی برای شرکت هلندی مهم‌ترین تجربه صادراتی ناتمام این شرکت بوده است، یادآور شد: آنها نیاز داشتند ذرات بسیار ریز را فیلتر کنند و بعد از جست‌وجو متوجه شدند فناوری مورد نیاز آنها در ایران ارائه می‌شود. ما نمونه را ساختیم و با دشواری فراوان از مسیر مسافری ارسال کردیم. نتیجه تست‌ها عالی بود، اما تحریم‌ها و مشکلات اخذ گواهی اروپایی اجازه عقد قرارداد نداد.

در داخل کشور نیز چالش‌های دیگری وجود دارد. در حالی که انبار بسیاری از تولیدکنندگان ماسک مملو از محصول است، واردات ماسک همچنان ادامه دارد و صادرات محدود شده است. تقوی معتقد است این تناقض، تولیدکنندگان داخلی را تحت فشار قرار داده است.

با وجود تمام این موانع، نانوفیلترهای صنعتی تولیدشده توسط این شرکت توانسته‌اند راندمان فیلتراسیون را در برخی صنایع تا ۴۰ درصد افزایش دهند. این سطح از عملکرد در کارخانه‌هایی که دارای ذرات ریزتر از یک میکرون هستند اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، زیرا فیلترهای معمولی نه‌تنها توان کافی برای جذب این ذرات را ندارند، بلکه افزایش تراکم آن‌ها باعث اتلاف انرژی بیشتری در سیستم می‌شود.

*