مقابله با بیماری پسوریازیس به کمک «زالو درمانی»

محققان در پژوهشی جدید به بررسی یکی از روش‌های طب مکمل برای کاهش شدت علائم پسوریازیس پرداختند و تلاش کردند امکان استفاده از این شیوه کم‌هزینه و کم عارضه را برای کمک به این بیماران بسنجند.

به گزارش ایسنا، پسوریازیس یک اختلال پوستی مزمن و التهابی است که روند طبیعی رشد سلول‌های پوست را به هم می زند. در حالت عادی، سلول‌های پوستی طی چند هفته رشد می‌کنند؛ اما در افراد مبتلا، این روند چند برابر سریع تر می‌شود و در نتیجه لکه‌های قرمز و پوسته‌های سفید روی پوست ظاهر می‌شود. این بیماری در هر سن و هر جنس قابل مشاهده است و شدت آن می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. در برخی کشورها میزان شیوع بالاتر است و همین موضوع توجه محققان را به شناخت بهتر و یافتن روش‌های کم خطر برای درمان بیشتر کرده است. فرد مبتلا ممکن است با استرس، مصرف برخی داروها، جراحت پوستی یا حتی چاقی دچار تشدید علائم شود. از سوی دیگر، درمان‌های رایج مانند داروهای ضد التهاب یا نوردرمانی هرچند موثرند؛ اما می‌توانند عوارضی مانند خشکی پوست، تهوع، مشکلات چشمی و حتی آسیب کبدی ایجاد کنند. هزینه بالای این درمان‌ها نیز از چالش‌های مهم بیماران است.

پسوریازیس تنها یک مشکل پوستی نیست و می‌تواند تبعات روحی و اجتماعی داشته باشد. بسیاری از بیماران به دلیل ظاهر بیماری دچار کاهش اعتماد به نفس یا انگ اجتماعی می‌شوند. تکرار دوره‌های بیماری، نیاز مداوم به مراجعه پزشکی و هزینه‌های درمانی، کیفیت زندگی بسیاری از آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به همین دلیل پژوهشگران در سال‌های اخیر به سراغ طب مکمل رفته‌اند تا روش‌هایی کم هزینه و کم عارضه را بررسی کنند. یکی از این روش‌ها، زالو درمانی است که ریشه در طب سنتی ایرانی، یونانی، مصری و هندی دارد و هزاران سال برای مشکلات پوستی یا التهابی به کار رفته است. در بزاق زالوی طبی موادی مانند هیرودین و ترکیبات ضد التهابی وجود دارد که می‌تواند به کاهش التهاب و خارش کمک کند. همین نکات سبب شده است که برخی مطالعات قبلی، اثر مثبت این شیوه را مطرح کنند و نیاز به مطالعات بزرگ تر و دقیق تر را پررنگ تر سازند.

در همین راستا، محسن حجت، استادیار دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی جهرم و دو پژوهشگر همکار از همین دانشگاه این موضوع را در قالب یک پژوهش بالینی بررسی کردند. آن‌ها در این تحقیق به شکل ساده به این پرسش پرداختند که آیا زالو درمانی می‌تواند از شدت و وسعت بیماری بکاهد یا خیر.

برای انجام این پژوهش، ۶۰ بیمار مبتلا در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. افراد گروه مداخله زالو درمانی دریافت کردند و گروه کنترل تنها درمان‌های متداول پزشکی را ادامه دادند. برای جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه‌های خاص و یک شاخص استاندارد برای سنجش شدت و وسعت بیماری استفاده شد. سپس داده‌ها با نرم افزار آماری بررسی و مقایسه شدند تا مشخص شود آیا تفاوت خاصی میان دو گروه وجود دارد یا خیر.

نتایج نشان دادند پیش از شروع درمان، وضعیت دو گروه تفاوت مهمی با هم نداشت اما پس از دوره درمان، شدت و وسعت علائم در گروه دریافت کننده زالو درمانی به شکل قابل توجهی کاهش یافت. این کاهش نسبت به گروه کنترل، که فقط داروهای رایج را دریافت کرده بودند، چشمگیرتر بود.

در جمع بندی پژوهشگران آمده است که زالو درمانی توانسته بهبود خوبی در علایم بیماران ایجاد کند و کاهش محسوسی در شاخص شدت و وسعت بیماری به جا بگذارد. از نگاه محققان، این روش می‌تواند در کنار درمان‌های پزشکی رایج به عنوان یک گزینه کم هزینه و کم عارضه مورد استفاده قرار گیرد.

در بخش تکمیلی پژوهش اشاره شده که بیماران مبتلا به پسوریازیس به علت طولانی بودن روند بیماری، عودهای مکرر و بار مالی درمان با مشکلات جدی روبه رو هستند. در این مطالعه، بیماران گروه مداخله علاوه بر مشاهده کاهش التهاب و خارش، کاهش محدودیت‌های روزمره را نیز گزارش کردند.

ترکیبات فعال بزاق زالوی طبی به دلیل خاصیت ضد التهاب، آنتی اکسیدان و تنظیم ایمنی، احتمال دارد بخشی از روند بیماری را کنترل کند. همچنین مکیدن خون ناحیه آسیب دیده و ورود خون تازه می‌تواند به کاهش مواد التهابی کمک کند.

گرچه هر دو گروه در این مطالعه به دلیل استفاده از داروهای پزشکی بهبود نسبی داشتند اما میزان این بهبود در گروه دریافت کننده زالو درمانی بیشتر بود. این نکته نشان می‌دهد که استفاده همزمان از طب نوین و طب مکمل می‌تواند به عنوان یک رویکرد ترکیبی مؤثر مورد توجه قرار گیرد.

در ادامه، محققان به نتایج مشابه در مطالعات خارجی و داخلی اشاره کرده‌اند که همگی به بهبود التهاب و کاهش درد با زالو درمانی اشاره داشتند. به گفته آن‌ها، این پژوهش تنها مطالعه بالینی طراحی شده در ایران و منطقه خاورمیانه در این حوزه است. البته محدودیت‌هایی مانند تک مرکزی بودن پژوهش و مدت پیگیری کوتاه مطرح شده و پیشنهاد شده است مطالعات بزرگ تر و چندمرکزی با پیگیری طولانی تر انجام شود.

مقاله پژوهشی برگرفته از این مطالعه در «فصلنامه علوم پزشکی پارس» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی جهرم منتشر شده و نشان می‌دهد توجه به روش‌های کم هزینه طب مکمل می‌تواند دید تازه ای به درمان اختلالات مزمن پوستی بدهد.

*