احتمال توافق وجود دارد

دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی ایران با تشریح اهمیت راهبردی پایگاه بگرام در افغانستان برای آمریکایی‌ها، گفت: واشنگتن کارت‌های بازی زیادی در برابر کابل دارد و به این جهت، احتمال توافق با طالبان وجود دارد.

«سید رسول موسوی» دیپلمات پیشین کشورمان در گفت‌وگو با ایسنا به تشریح اهمیت پایگاه بگرام برای آمریکایی‌ها و ابعاد سیاسی-امنیتی مذاکرات احتمالی آمریکا و طالبان در این ارتباط پرداخت.

موسوی در پاسخ به پرسشی درباره اهمیت پایگاه بگرام و اشتیاق «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا برای بازگرداندن نیروهای آمریکایی به آن، گفت: اگر نقشه را نگاه کنیم، با در نظر گرفتن پایگاه اینجرلیک در ترکیه، (پایگاه‌های) بحرین و دوحه، و سپس افزودن بگرام در افغانستان، یک چهارگوش شکل می‌گیرد که درون آن مهم‌ترین منابع انرژی خلیج فارس و آسیای غربی و همچنین کانون‌های اصلی تحولات سیاسی منطقه قرار دارد. آمریکا با در اختیار داشتن اینجرلیک، بحرین و دوحه می‌تواند بخش بزرگی از این منطقه حساس را کنترل کند، اما اگر بگرام را نداشته باشد، دستش برای مدیریت چنین فضایی بسته خواهد شد. بگرام از این جهت برای آمریکا اهمیت دارد.

رئیس‌جمهور آمریکا عصر پنجشنبه گذشته و در کنفرانس خبری مشترک با «کر استارمر» نخست‌وزیر انگلیس، به قول خودش «یک خبر نسبتا فوری» اعلام کرد و مدعی شد که می‌خواهد دوباره پای آمریکایی‌ها را به پایگاه راهبردی «بگرام» در افغانستان باز کند، چارکه به ادعای او این پایگاه «یک ساعت با جایی که چین سلاح‌های هسته‌ای خود را می‌سازد، فاصله دارد».

ترامپ اما روز یکشنبه پا را فراتر گذاشته و در پستی در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» به افغانستان هشدار داد که اگر پایگاه هوایی بگرام را بازنگرداند، اتفاق های بدی رخ خواهد داد. مقامات افغانستان نیز ترامپ را عدم تکرار تجربه‌های گذشته و در پیش گرفتن عقلانیت دعوت کردند.

موضوع مهم چهارگوش، اینجرلینک، بگرام، دوحه و بحرین است

موسوی در ادامه تصریح کرد: آمریکا برای در اختیار گرفتن بگرام، مسئله مرکز هسته‌ای چین را مطرح کرده اما مگر آمریکا می‌خواهد نیرو پیاده کند؟ نظارت بر مراکز هسته‌ای چین از طریق ماهواره‌ها انجام می‌شود. موضوع مهم از جهت راهبردی درون این چهارگوش، اینجرلینک، بگرام، دوحه و بحرین است. هر کدام از این پایگاه‌ها تا شعاعی حدود پنج ‌هزار کیلومتر قابلیت رصد دارد.

دیپلمات پیشین ایرانی افزود: حضور آمریکا در بگرام به او این امکان را می‌دهد که هم آسیای مرکزی و حتی سیبری را پوشش دهد و هم تا اقیانوس هند نظارت و دسترسی داشته باشد. علاوه بر این، یکی از مقامات سابق افغانستان به من گفت امکان ندارد آمریکایی‌ها بگرام را رها کنند، آمریکا در بگرام تأسیساتی ساخته که حتی ظرفیت ضدحمله هسته‌ای دارد. بنابراین، بگرام از منظر ژئوپولیتیک، راهبردی و نظارتی، برای واشنگتن اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.

طالبان پذیرفته آسمان افغانستان در اختیار آمریکا باشد

موسوی در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است بین آمریکا و طالبان در ارتباط با این موضوع توافقی صورت بگیرد، به قرارداد دوحه میان طالبان و آمریکا در سال ۲۰۲۰ اشاره کرد و گفت: طبق توافق دوحه، طالبان پذیرفت که آسمان افغانستان در اختیار آمریکا باشد، هرچند بعدها نارضایتی خود را ابراز کرد. در نتیجه، طالبان فعلاً بر زمین افغانستان حاکمیت دارند نه بر آسمان. از این رو، احتمال دارد مذاکراتی میان واشنگتن و طالبان شکل گیرد تا امارت اسلامی بتواند کنترل آسمان افغانستان را به دست بگیرد؛ در برابر آن، شاید امتیازاتی روی زمین به آمریکا بدهند که پایگاه بگرام می‌تواند بخشی از آن باشد.

او در این ارتباط افزود: ترامپ وقتی از بازگشت به بگرام سخن می‌گوید، صرفا به معنای اقدام نظامی نیست، چراکه آمریکا ابزارهای متنوعی برای مذاکره دارد؛ از جمله موضوع آسمان افغانستان، شناسایی امارت اسلامی، کمک‌های اقتصادی و همکاری‌های دوجانبه. این ظرفیت‌ها می‌تواند زمینه توافق با طالبان را فراهم کند. این‌ها ابزارهای قابل توجهی برای معامله است. آمریکا کارت‌های بازی زیادی درباره افغانستان دارد.

موسوی ادامه داد: آسمان افغانستان برای طالبان مهم است و پهپادهای آمریکایی در آسمان شهرهای این کشور به‌ویژه قندهار در حال پرواز هستند و آمریکا با ابزارهایی که ذکر شد، می‌تواند رضایت طالبان را جلب کند و من بعید نمی‌دانم آمریکا و طالبان بتوانند به توافق برسند.

بازگشت آمریکا به بگرام برای همسایگان افغانستان تهدید محسوب می‌شود

این دیپلمات پیشین ایرانی با اشاره به اهمیت این موضوع برای همسایگان افغانستان از جمله دو کشور ایران و چین تصریح کرد: بازگشت آمریکا به بگرام بی‌تردید برای چین، روسیه و ایران تهدید محسوب می‌شود و آن‌ها مخالف هستند، اما برای خود افغانستان می‌تواند امتیازاتی به همراه داشته باشد. اگر طالبان چنین توافقی را رد کند، عملاً به سود همسایگان افغانستان عمل کرده است. این بحثی راهبردی است. بنابراین کشورهای منطقه اگر مخالف بازگشت آمریکا هستند، باید با حاکمان فعلی افغانستان وارد توافقاتی شوند. این کافی نیست که فقط اعلام مخالفت کنند، بلکه لازم است برای جلوگیری از بازگشت آمریکا به بگرام یا پایگاه‌های مشابه، با طالبان به تفاهم برسند.

*