ماهواره اختصاصی رصد خورشید ۳ روز دیگر پرتاب می‌شود

«سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا» پس از دهه‌ها تکیه بر ماهواره‌های قدیمی، در روز ۲۳ سپتامبر یک ماهواره‌ اختصاصی را برای رصد خورشید پرتاب می‌کند.

به گزارش ایسنا، ماهواره جدید «سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا»(NOAA) با یک ماموریت مشخص پرتاب خواهد شد که نظارت مداوم بر خورشید برای کمک به محافظت از زمین در برابر آب‌وهوای فضاست.

به نقل از اسپیس، این ماهواره موسوم به «SWFO-L1» درست به موقع پرتاب می‌شود زیرا دانشمندان هشدار داده‌اند که ناوگان قدیمی نگهبانان خورشیدی ما در حال نزدیک شدن به پایان عمر خود هستند.

«ریچارد اولمن»(Richard Ullman) معاون اداره مشاهدات آب و هوای فضایی وابسته به سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا طی یک نشست مطبوعاتی در روز ۲۱ اوت گفت: این موضوع بسیار فوری است. ماهواره‌های «ACE»، «SOHO» و «DSCOVR» همگی فراتر از عمر طراحی‌شده خود کار می‌کنند. این نیاز فوری است و ما اکنون باید این قابلیت را جایگزین کنیم.

زمین دهه‌ها برای ارائه اولین هشدار درباره آب‌وهوای فضایی بالقوه مخرب، به تعداد انگشت‌شماری ماهواره متکی بوده است که در فاصله یک میلیون مایلی از ما قرار دارند؛ از جمله ماهواره ACE ناسا که در سال ۱۹۹۷ پرتاب شد و DSCOVR که در سال ۲۰۱۵ به فضا رفت. بسیاری از این ماهواره‌ها دوران اوج خود را پشت سر گذاشته‌اند.

اهمیت بررسی خورشید

اثر طوفان‌های خورشیدی چیزی بیش از ایجاد شفق‌های قطبی خیره‌کننده است. وقتی خورشید فوران‌هایی از ذرات باردار را منتشر می‌کند، این ذرات در فضا به سرعت به حرکت درمی‌آیند و به میدان مغناطیسی زمین برخورد می‌کنند. این رویدادها که به عنوان فوران‌های تاج خورشیدی شناخته می‌شوند، می‌توانند سیگنال‌های GPS را مختل کنند، فضانوردان را تهدید کنند، به ماهواره‌ها آسیب برسانند و در موارد شدید، حتی شبکه‌های برق روی زمین را از کار بیندازند.

این که اپراتورها برای آماده شدن وقت دارند، به لطف ماهواره‌ای است که در یک نقطه‌ مطلوب به نام «نقطه لاگرانژ ۱»(Lagrange Point 1) یا «L1» مستقر شده است. از این نقطه، ماهواره‌ها در جریان محیط پیچیده آب‌وهوای فضا از جمله باد خورشیدی قرار می‌گیرند. این ماهواره‌ها با اندازه‌گیری سرعت، چگالی و جهت مغناطیسی باد خورشیدی می‌توانند از ۱۵ دقیقه تا یک ساعت پیش از رسیدن طوفان، به زمینی‌ها هشدار دهند.

«ایرن پارکر»(Irene Parker) دستیار مدیر ماهواره‌های سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا در جریان یک جلسه توجیهی رسانه‌ای گفت: این هشدارها اولین خط دفاعی در برابر اثرات بالقوه ویران‌گر آب‌وهوای فضا هستند.

ناوگان ماهواره‌ها در بحران

وظیفه رصد دقیق خورشید تاکنون عمدتاً بر عهده تعداد انگشت‌شماری از ماموریت‌های قدیمی‌تر بوده است. فضاپیمای ACE ناسا نزدیک به سه دهه است که فعالیت می‌کند و این بسیار فراتر از طول عمر پنج ساله در نظر گرفته‌شده برای آن است. ماموریت DSCOVR مشترک بین سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا و ناسا که در سال ۲۰۱۵ پرتاب شد و قرار بود جایگزین ACE شود، با مشکل قابلیت اطمینان روبه‌رو بوده است. این ماموریت از ژوئیه ۲۰۲۵ به دلیل یک نقص نرم‌افزاری غیرفعال شده است.

سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا در یک ایمیل به اسپیس اعلام کرد که در حال حاضر هیچ جدول زمانی برای بازیابی جریان داده‌ها وجود ندارد. به گفته سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا، «مرکز پیش‌بینی آب‌وهوای فضا»( (SWPC وابسته به این سازمان در حال حاضر دوباره به فضاپیمای ACE ناسا به عنوان منبع اصلی داده‌های باد خورشیدی متکی است که در کنار تصاویر ماهواره SOHO و ماهواره «GOES-19 » حامل اولین تاج‌نگار فشرده عملیاتی ناسا کار می‌کند.

«تامیثا اسکوف»(Tamitha Skov) فیزیکدان و متخصص هواشناسی فضایی در یک مصاحبه‌ با اسپیس گفت: متاسفانه، DSCOVR کمی ناامیدکننده بوده است. قرار بود بتوانیم ACE را بازنشسته کنیم.

حتی SOHO که در سال ۱۹۹۵ به عنوان یک ماموریت تحقیقاتی پرتاب شد، مدت‌ها پس از بازنشستگی در نظر گرفته‌شده‌اش در سال ۱۹۹۸، هنوز تصاویر و داده‌های خورشیدی سودمندی را ارائه می‌دهد.

اتکای کنونی به یک ماهواره تقریباً 30 ساله نشان می‌دهد که شبکه نظارت بر آب‌وهوای فضا چقدر شکننده شده است. اگر هر یک از این ماموریت‌ها بدون جایگزینی شکست بخورند، عواقب بدی را به همراه خواهند داشت.

اسکوف گفت: ما به معنای واقعی کلمه - چه از نظر بودجه و چه از نظر ارائه مشاهدات جدید - به یک ریسمان چسبیده‌ایم. همه ما به شکست‌های تک‌نقطه‌ای عادت کرده‌ایم. آیا این موضوع، ما را ناامید می‌کند یا می‌ترساند؟ دیگر نه، این فقط وضعیت کنونی است.

ماموریت جدید سازمان ملی اقیانوسی و جوی آمریکا برای تقویت این سیستم شکننده طراحی شده است و تضمین می‌کند که حتی اگر ACE در نهایت از کار بیفتد یا نتوان DSCOVR را بازیابی کرد، نظارت در لحظه بر بادهای خورشیدی بدون وقفه ادامه خواهد یافت. ماهواره SWFO-L1 به محض رسیدن به نقطه لاگرانژ 1، بادهای خورشیدی، میدان‌های مغناطیسی و ذرات پرانرژی ساطع‌شده از خورشید را بررسی خواهد کرد. این بررسی‌ها به صورت بلادرنگ به مرکز پیش‌بینی آب‌وهوای فضا در کلرادو فرستاده می‌شوند که پیش‌بینی‌کنندگان در آنجا هشدارها و اخطارها را به همه بخش‌ها از خطوط هوایی گرفته تا اپراتورهای شبکه برق‌رسانی می‌فرستند.

پارکر گفت: این نمی‌تواند جلوی یک تهدید قریب‌الوقوع را بگیرد اما می‌تواند به ما زمان بدهد تا آماده شویم. ماهواره SWFO-L1، تجهیزات پیشرفته‌ای را که پیش‌بینی‌کنندگان ما در مرکز پیش‌بینی آب‌وهوای فضا برای محافظت از سیستم‌های حیاتی نیاز دارند، در اختیار آنها قرار خواهد داد.

SWFO-L1 دو تاج‌نگار فشرده دارد که از تاج خورشید تصویربرداری خواهند کرد.
آنچه SWFO-L1 را متفاوت می‌کند، تمرکز آن است. در حالی که ماهواره‌هایی مانند «کاوشگر خورشیدی پارکر» ناسا یا «مدارگرد خورشیدی» آژانس فضایی اروپا درک ما را از فیزیک خورشیدی متحول می‌کنند، SWFO به عملیات اختصاص داده شده است. این پروژه به اندازه‌ای که درباره قابلیت اطمینان است، بر اکتشافات علمی متمرکز نیست. هدف ماهواره، تضمین این است که همیشه چشم به خورشید دارد و داده‌ها را به مدل‌های آب‌وهوای فضایی می‌دهد.

«شان دال»(Shawn Dahl) پژوهشگر مرکز پیش‌بینی آب‌وهوای فضا گفت: ما در مرکز پیش‌بینی آب‌وهوای فضا بسیار مشتاقیم که ماهواره SWFO-L1 نه تنها پرتاب شود، بلکه در موقعیت قرار بگیرد و مشاهدات پیرامون باد خورشیدی را در عملیات خود دریافت کند. این یک جهش بزرگ رو به جلو برای پیش‌بینی خدمات پشتیبانی تصمیم‌گیری است که ما در مرکز پیش‌بینی آب‌وهوای فضا ارائه می‌دهیم.

برای دانشمندانی که با هدف سرمایه‌گذاری‌های جدید در نظارت بر آب‌وهوای فضا تلاش کرده‌اند، ۲۳ سپتامبر آغاز یک فصل جدید است.

پارکر گفت: این پرتاب فقط مربوط به یک ماهواره جدید نیست، بلکه درباره ساختن یک آینده‌ مقاوم‌تر است و تضمین می‌کند فناوری‌هایی که به آنها وابسته هستیم، در برابر شدیدترین رویدادهای خورشیدی محافظت می‌شوند.

*