امید جدیدی برای درمان بیماری‌ خطرناک کبد

پژوهشگران آمریکایی، نانوذراتی را ابداع کرده‌اند که می‌توانند بیماری کبدی مرتبط با الکل را درمان کنند.

به گزارش ایسنا، بیش از ۱.۵ میلیارد نفر در سراسر جهان از بیماری مزمن کبدی رنج می‌برند. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ آمریکا گزارش داده‌اند که این بیماری تنها در آمریکا سالانه بیش از ۵۲ هزار نفر را از بین می‌برد و نهمین علت شایع مرگ‌ومیر در این کشور است.

به نقل از نیوز مدیکال نت، با وجود این تأثیر قابل توجه بر جامعه، «بیماری کبدی مرتبط با الکل»(ARLD) تا حد زیادی در تحقیقات پزشکی مورد توجه قرار نگرفته است. دکتر «جیوتی منون»(Jyothi Menon)، دانشیار مهندسی پزشکی «دانشگاه تگزاس ای اند ام»(Texas A&M) قصد دارد با یک درمان جدید و امیدوارکننده که در حال توسعه آن است، این وضعیت را تغییر دهد.

منون گفت: بیماری‌های کبدی در سراسر جهان به سرعت در حال افزایش هستند و خطر قابل توجهی وجود دارد که آنها به آرامی به بیماری‌های خطرناک‌تری مانند سرطان تبدیل شوند. توانایی استفاده از فناوری‌هایمان برای توسعه راهبردهای مؤثر در برابر این پیشرفت، همان چیزی است که من را به حرکت در می‌آورد و این پژوهش را پیش می‌برد.

درمان‌های کنونی برای بیماری کبدی مرتبط با الکل بر ترک الکل و تجویز داروهای ضدالتهاب تمرکز دارند. منون و همکارانش در «دانشگاه رود آیلند»(University of Rhode Island) رویکرد بسیار متمرکزتری را در پیش گرفته‌اند. آنها نانوذرات میکروسکوپی را تولید کرده‌اند که هزار برابر کوچکتر از قطر موی انسان هستند. این نانوذرات ایمن و زیست‌تخریب‌پذیر می‌توانند سلول‌های آسیب‌دیده کبد را پیدا کنند و به آنها متصل شوند. این نانوذرات با اتصال به سلول‌ها، به جلوگیری از پیشروی بیماری توسط آنها کمک می‌کنند.

در انسان‌های سالم، کبد یک عضو طبیعی خودترمیم‌شونده است که حتی در صورت آسیب دیدن تا ۷۰ یا ۸۰ درصد هم می‌تواند عملکرد خود را بازیابی کند. بخش کلیدی این فرآیند ترمیم، سلول‌های ایمنی به نام «سلول‌های کوپفر»(Kupffer cells) هستند که از کبد در برابر عفونت و مواد مضر محافظت می‌کنند. سلول‌های کوپفر در یک کبد سالم، پروتئین‌هایی را تولید می‌کنند که به تقویت واکنش ضد التهابی در سایر سلول‌های کبد می‌پردازند.

در بیماری‌های مزمن کبدی، وقتی آسیب کبد پیشروی می‌کند و آسیب‌های مکرر رخ می‌دهد، عملکردهای خودترمیمی این اندام نیز آسیب می‌بینند. سپس، کبد ناخواسته شروع به آسیب رساندن به خود می‌کند. سلول‌های کوپفر که قبلاً با التهاب مبارزه می‌کردند، شروع به آزاد کردن سیگنال‌های پروتئینی با اثر معکوس می‌کنند. این فرآیند شامل افزایش التهاب و تشویق سایر سلول‌های کبدی به تشکیل بافت در فرآیندی به نام فیبروز است. نتیجه این فرآیند، اختلال عملکرد اندام‌های تهدیدکننده زندگی و حتی بروز سرطان کشنده کبد است.

نانوذرات آزمایشگاه منون برای متوقف کردن این فرآیند مخرب مهندسی شده‌اند. سطح آنها به گونه‌ای طراحی شده است که پروتئینی را که فقط در سلول‌های کوپفر کبد یافت می‌شود، شناسایی کند و به طور انتخابی به آن متصل شود و به نانوذرات امکان دهد تا از سایر انواع سلول‌های کبدی دوری کنند. این پروتئین به عنوان یک گیرنده در غشای سلول عمل می‌کند، سیگنال‌های شیمیایی را می‌گیرد و رفتارهای سلولی را در پاسخ به آن تحریک می‌کند. هنگامی که پروتئین توسط پوشش نانوذرات فعال می‌شود، به جای افزایش التهاب و ایجاد بافت، رفتار سودمند و ضد التهابی را در سلول‌های کوپفر تقویت می‌کند. نانوذرات هنگام تجزیه شدن نیز واکنش ضد التهابی نشان می‌دهند و دارو را مستقیماً به سلول‌هایی که بیشترین نیاز را به آن دارند، می‌رسانند.

این پژوهش در مجله «Biomaterials» به چاپ رسید.

*