قرارداد جامع برای پایان دادن جنگ غزه

با توجه به تشدید عملیات‌های نظامی رژیم صهیونیستی در نوار غزه، اکنون نگاه‌ها به سمت مذاکرات محرمانه‌ای در قاهره با هدایت مصر و قطر و مشارکت احتمالی ترکیه رفته که هدف از آن رسیدن به یک قرارداد جامع برای پایان دادن به جنگ میان رژیم صهیونیستی و جنبش حماس است، قراردادی که می‌تواند راه‌حل‌های اساسی و فراتر از یک آتش‌بس صرف را ارائه دهد که شامل تبادل اسرا، احیای مدیریت مدنی نوار غزه و ایجاد سازوکارهای بین‌المللی برای تضمین ثبات باشد.

به گزارش ایسنا، «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی بارها بر تعهد خود به پایان دادن به جنگ در غزه و در هم شکستن آنچه آن را «بقایای محور ایران» در منطقه می‌خواند و آزادسازی اسرای صهیونیست تاکید کرده و همزمان قصد تل‌آویو برای اشغال دائمی نوار غزه را تکذیب کرده و هدف خود را آزادسازی غزه از دست حماس اعلام کرد.

با این حال نتانیاهو با فشارهای روبه‌فزونی داخلی به ویژه از سوی احزاب راست افراطی مواجه است که خواهان کنترل کامل بر نوار غزه هستند و از سوی دیگر با انتقادهای تندی از سوی اپوزیسیون روبه‌رو شده که بر این باور هستند که استمرار عملیات‌های نظامی موجب کاهش جایگاه بین‌المللی رژیم صهیونیستی و افزایش رنج و مشکلات اسرای صهیونیست می‌شود.

افزایش فشارها بر رژیم صهیونیستی

جلسه اخیر شورای امنیت با بحث‌های شدید و انتقادهای تندی از طرح رژیم صهیونیستی برای کنترل بر غزه همراه بود و سران کشورهای غربی همانند فرانسه و ایتالیا آن را فاجعه‌ای دانستند که می‌تواند موجب پیچیدگی بیشتر شرایط انسانی و امنیتی شود.

«امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه خواستار تشکیل ائتلافی بین‌المللی به دستور سازمان ملل برای مدیریت نوار غزه شد و وزیر دفاع ایتالیا از احتمال اعمال تحریم‌هایی بر رژیم صهیونیستی به دلیل نادیده‌ گرفتن انسانیت سخن گفت.

در همین رابطه برخی کشورها همانند استرالیا و نیوزیلند از قصد خود برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین در نشست سپتامبر آینده مجمع عمومی سازمان ملل با هدف اعمال فشار بر رژیم صهیونیستی برای تغییر سیاست خود در قبال نوار غزه خبر دادند.

در تحولات میدانی، پس از تاکید نتانیاهو بر قصد خود برای گسترش عملیات‌های نظامی در غزه، رژیم صهیونیستی بر حملات هوایی خود به نوار غزه افزود و به گفته منابع پزشکی، طی ۲۴ ساعت ۶۱ فلسطینی به شهادت رسیدند و تعداد شهدای سوءتغذیه و گرسنگی در این منطقه تحت محاصره به ۲۲۲ تن از جمله ۱۰۱ کودک رسید.

مذاکرات قاهره

همزمان با این تحولات، تلاش‌های دیپلماتیک گسترده‌ای در پایتخت مصر آغاز شده‌اند و «خلیل الحیه» رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس قصد دارد در چارچوب اقدام مشترک خود با قطر و ترکیه برای ایجاد ابتکارعمل جدیدی جهت کنار زدن بهانه‌های اسرائیل برای اشغال غزه، مذاکراتی را با مسؤولان مصری انجام دهد.

«احمد ابراهیم» معاون پیشین مدیر اطلاعات جنگی مصر در مصاحبه با شبکه خبری «اسکای نیوز عربی» گفت: ابتکارعملی که مصر و قطر در حال آماده‌سازی است، مبتنی بر قرارداد جامعی است که شامل آزادسازی تمامی اسرای صهیونیست چه مرده چه زنده، آزادسازی جمعی از اسرای فلسطینی از زندان‌های رژیم صهیونیستی، موافقت حماس با استقرار دوباره ارتش رژیم صهیونیستی در غزه تحت نظارت کشورهای عربی و آمریکا در دوره انتقالی، خلع سلاح شاخه نظامی حماس با تضمین‌هایی از سوی میانجی‌های مصری و ترکیه‌ای و ایجاد یک اداره مدنی موقت برای مدیریت نوار غزه تحت نظارت سازمان ملل است.

به گفته احمد ابراهیم، در مرحله اول توافق همزمان با انجام مذاکرات پیشرفته‌ای برای خلع سلاح حماس و کنترل تدریجی نوار غزه، آتش‌بسی موقت برقرار شده و بخشی از اسرا آزاد می‌شوند و البته توافق اولیه‌ای میان ۲ طرف درباره این اقدامات وجود دارد.

مشکل خلع سلاح و گروگان‌ها

معاون پیشین مدیر اطلاعات جنگی مصر اسرای صهیونیست در غزه را مهم‌ترین برگ برنده حماس دانست و گفت که حماس از آن به عنوان اهرم فشاری برای برقراری آتش‌بسی دائمی و عقب‌نشینی رژیم صهیونیستی از نوار غزه استفاده می‌کند اما «اسرائیل» تنها بعد از تضمین خلع سلاح حماس، از نوار غزه به طور کامل عقب‌نشینی خواهد کرد و به نظر می‌رسد که این بزرگترین اختلاف‌نظر است.

به گفته این مسؤول مصری، رویکرد فعلی رسیدن به یک توافق مرحله‌ای میان ۲ طرف است که احتمال برقراری صلحی دائمی و یک مدیریت مدنی پایدار با مراحل زمانی مشخص و نظارت بین‌المللی را تقویت می‌کند.

اظهارات اخیر «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا درباره توقف حمایت‌های این کشور از طرح‌های رژیم صهیونیستی برای اشغال کامل نوار غزه، پیامی برای تحت فشار گذاشتن کابینه این رژیم بود تا قرارداد جامع را بپذیرد، کاخ سفید به دنبال متوقف کردن فوری درگیری‌ها در مقابل تضمین‌های امنیتی شامل آزادسازی اسرای صهیونیست است.

احمد ابراهیم در ادامه گفت: این اظهارات ترامپ به معنای حمایت جدی آمریکا از این قرارداد است، فشارهای بین‌المللی از جمله از سوی غرب، آمریکا و کشورهایی در اتحادیه اروپا و نیز فراخوان‌های روبه‌فزونی برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین، همگی نتانیاهو را در تنگنا و انتخاب میان استمرار عملیات‌های نظامی و موافقت با راه‌حل سیاسی قرار داده است.

نقش ترکیه و مصر

مصر، تشکیلات خودگردان فلسطین و قطر در کنار ترکیه محور اصلی مذاکرات را تشکیل می‌دهند، این طرف‌ها به دنبال تضمین توافق فراگیری برای آتش‌بس هستند که حداقل الزامات امنیت اسرائیل را محقق کرده و همزمان حقوق فلسطینی‌های ساکن غزه را تضمین کند.

پیش‌بینی‌ می‌شود که ترکیه در مرحله انتقالی نقش ضامن را ایفا کرده و سازمان ملل وظیفه نظارت را برعهده بگیرد و این می‌تواند به اعتمادسازی میان طرف‌ها کمک کند.

قرارداد جامعی که حماس و رژیم صهیونیستی با نظارت کشورهای عربی و جامعه جهانی درباره آن مذاکره می‌کنند، به منزله نقطه عطف بالقوه‌ای در درگیری موجود در غزه است، در حال حاضر جامعه جهانی تل‌آویو را برای کاهش حملات و لغو محاصره تحت فشار گذاشته و گروه‌های فلسطینی سعی دارند از برگ برنده اسرای صهیونیست برای کسب امتیازهای سیاسی و انسانی بهره ببرند.

بزرگترین چالش حال حاضر، مدیریت مساله خلع سلاح حماس، حفظ منابع امنیتی همه طرف‌ها و تضمین ثبات حاکمیت نوار غزه در دوره انتقالی است، با توجه به این واقعیت‌ها و نزدیک شدن به نشست مجمع عمومی سازمان ملل، به نظر می‌رسد روزهای آینده تعیین‌کننده باشند و منطقه شاهد تحولات دیپلماتیک بزرگی باشد که بر آینده صلح در خاورمیانه تاثیر بگذارند.

*