واشنگتن‌پست: سویدا نمادی از شکنندگی نظم پساجنگ سوریه است

بیش از هزار کشته و آوارگی صدها هزار تن در درگیری‌های فرقه‌ای سویدا، نمادی است از ناتوانی حاکمان جدید سوریه در رسیدگی به بحران‌های این کشور.

به گزارش ایسنا، رسانه آمریکایی در مطلبی به یکی از مرگبارترین حوادث تاریخ سوریه پرداخته است؛ خشونت‌هایی در اواسط ژوئیه در استان سویدا که به گفته گروه‌های حقوق بشری بیش از ۱۰۰۰ کشته بر جای گذاشته و تشدید درگیری‌های آمیخته با تنش‌های فرقه‌ای را در میان نیروهای دروزی و نیروهای بادیه‌نشین در پی داشته است.

روزنامه «واشنگتن پست» گزارش می‌دهد که اجساد سوخته بر روی پیاده‌روها انباشته شده، خون در میدان‌ها جاری است و زنان عزادار در خیابان‌های شهر سوگواری می‌کنند. چندین هفته پس از این درگیری، شهر سویدا همچنان در بحران قرار دارد و نیروهای دولتی آن را محاصره کرده‌اند، در حالی که نیروهای دروزی در داخل مقاومت می‌کنند و منابع حیاتی مانند آب و سوخت رو به اتمام است. نیروهای امدادی گفته‌اند صدها جسد هنوز بین خطوط نبرد باقی مانده است.

به نوشته واشنگتن‌پست، این خشونت‌ها پس از ربودن یک بازرگان دروزی و ربودن تلافی‌جویانه چند بادیه‌نشین سنی آغاز شد. این الگوی درگیری پیش‌تر نیز بر سر مسائلی همچون زمین رخ داده بود. اما این بار شدت درگیری بیشتر بود و با ارتکاب فجایع، اعدام‌های میدانی، استفاده از تسلیحات سنگین و حملات هوایی، غارت و تخریب روستاها همراه شد. سازمان ملل اعلام کرده نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر آواره شده‌اند و ده‌ها تن همچنان مفقود هستند.

این گزارش اشاره کرده که اکثریت کشته‌شدگان به نظر می‌رسد از جامعه دروزی باشند، هرچند مشخص نیست چه تعداد غیرنظامی بوده‌اند. در میان کشته‌شدگان دست‌کم ۲۶ کودک و ۴۷ زن دیده می‌شود. بازماندگان به خبرنگاران گفته‌اند که همه جناح‌های مسلح مرتکب جنایت شده‌اند. لیث البعلوس، یک رهبر دروزی که به حاکمان جدید سوریه نزدیک است، گفته است: «همه در خونی که ریخته شده، سهیم بودند.»

طبق این گزارش، اجساد برای چند روز در حیاط و سردخانه بیمارستان اصلی سویدا نگهداری شد و برخی بعداً در یک گور دسته‌جمعی بر تپه‌ای مشرف به شهر دفن شدند. پزشکان گفته‌اند که روستاهای اطراف به‌صورت مداوم از بیمارستان‌ها درخواست تابوت داشتند.

واشنگتن‌پست به یک «الگوی قتل» اشاره کرد که در آن نیروهای سنی شامل بادیه‌نشینان محلی، قبایل از سراسر سوریه، و نیروهای ارتش و وزارت کشور، در برابر نیروهای دروزی قرار گرفتند که از حمایت رژیم صهیونیستی و حملات هوایی این رژیم در سویدا و دمشق برخوردار بودند؛ هرچند که خود دروزی‌ها از حملات رژیم اشغالگر به سوریه حمایت نمی‌کنند.

یکی از شهروندان دروزی به رسانه آمریکایی گفت که نیروهای امنیت عمومی و قبایل هم‌پیمان آنها برادرش را با شلیک گلوله به پشت سر اعدام کرده و سپس خانه و محل کارشان را آتش زدند. شعارهایی بر دیوارهای سوخته دیده می‌شد که دروزی‌ها را «خائن» خطاب می‌کرد. خانواده یک شهروند سوری-آمریکایی نیز گفته‌اند که او و بستگانش پس از ربوده شدن توسط افرادی از نیروهای وابسته به حاکمان دمشق، در میدان شهر به شکل زانوزده اعدام شدند.

به نوشته واشنگتن‌پست، چنین اتهاماتی علیه نیروهای دولتی، بی‌اعتمادی در میان اقلیت‌ها را عمیق‌تر کرده و نگرانی از حضور نیروهای تندرو هم‌پیمان دولت و نیز از «ابومحمد الجولانی» رئیس جدید دمشق را تشدید کرده است. یکی از شهروندان درزوی به رسانه آمریکایی گفت: «حتی اگر جولانی همه ما را سلاخی کند، ما هرگز او را نخواهیم پذیرفت.»

جولانی نیروهایی را برای به اصطلاح «آرام‌کردن اوضاع» فرستاده، اما این نیروها با شکست‌هایی مانند کمین نیروهای دروزی که به کشته شدن دست‌کم ۱۲ نفر انجامید و حملات هوایی رژیم صهیونیستی که صدها سرباز را کشت، روبه‌رو شدند. سخنگوی دمشق گفته که این نیروها به چشم یک طرف درگیری دیده می‌شوند، نه نیروی میانجی.

نیروی امدادی در کنار یک گور دسته‌جمعی
این گزارش همچنین به انتشار ویدئوهایی اشاره می‌کند که در آن مردان یونیفورم‌پوش سبیل مردان دروزی را به اجبار تراشیده و آنها را تحقیر می‌کنند، و همچنین ویدئوهای اعدام، که وزارت کشور سوریه را وادار به محکومیت این اقدامات و وعده تحقیق «فوری» کرد. وزارت دادگستری بعداً اعلام کرد کمیته‌ای متشکل از قضات و دیگران برای بررسی تخلفات و ارجاع عاملان به دادگاه تشکیل شده است.

در سوی دیگر، محله‌های بادیه‌نشین سویدا از جمله «المقوس» هدف حمله نیروهای دروزی وفادار به «حکمت هجری» رهبر معنوی دروزی‌ها در سوریه قرار گرفته است. حامیان دولت مرکزی دمشق، حکمت هجری را آغازگر هرج‌ومرج دانسته و از حمایت وی از حملات رژیم صهیونیستی انتقاد کرده‌اند. رژیم اشغالگر هم مدعی شده برای حمایت از دروزی‌ها مداخله کرده است. با این حال، البعلوس، یکی از رهبران دروزی‌ها، لجاجت هجری را عامل تشدید خشونت دانسته و گفت: «آنها فقط می‌خواستند آتش را شعله‌ور کنند.»

واشنگتن‌پست در این گزارش یادآور شده که در گذشته حوادثی مشابه با میانجی‌گری رهبران قبایل در چند روز حل می‌شد، اما این بار هیچ‌یک از طرفین برای صلح پیش‌قدم نشدند؛ اقدامی که برای شهروندان عادی از هر ۲ طرف تداعی‌کننده احساس لجاجت است.

هم‌پیمانان دولت ادعا کرده‌اند که حمایت رژیم صهیونیستی به جناح‌های دروزی برای دنبال‌کردن خودمختاری جسارت داده، در حالی که دروزی‌ها می‌گویند دولت به دنبال بهانه‌ای برای سرکوب سویدا بوده است.

نیروهای هلال احمر در حال انتقال بادیه‌نشینان به مناطق امن
چند روز پس از اعلام آتش‌بس در ۱۹ ژوئیه، خبرنگاران واشنگتن‌پست از یک ایست بازرسی در «ولغه» بازدید کردند که نیروهای دولتی در آن مستقر بودند و مردی دروزی با سلاحی مجهز به اسلحه تک‌تیرانداز را بازداشت کردند.

در شب‌ها، کاروان‌هایی به ابتکار هلال‌احمر سوری عمدتاً خانواده‌های بادیه‌نشین را از سویدا خارج می‌کردند. بسیاری گفته‌اند بعید است هرگز بازگردند. در میدان «عمران»، برخی نیروهای دروزی از خروج امن بادیه‌نشینان خشمگین بودند و یکی از آنها گفت: «آنها برادرم را کشتند.»

واشنگتن‌پست نتیجه گرفته که حوادث اواسط ژوئیه در سویدا، شکنندگی نظم پساجنگ سوریه را آشکار کرده است. این گزارش تأکید کرده که ناتوانی الجولانی در حل بحران بدون تشدید آن، نشان‌دهنده دشواری‌های پیش‌روی دولت در مدیریت تنش‌ها و درگیری‌های محلی است.

رسانه آمریکایی با استناد به شهادت شاهدان عینی، اظهارات رهبران محلی، بیانیه‌های دولتی و مشاهدات میدانی، تصویری از چرخه انتقام، حضور بازیگران متعدد مسلح و پیامدهای انسانی گسترده ارائه کرده است. این گزارش همچنین هشدار داده که ابعاد ویرانی، کینه‌های متقابل و مداخلات خارجی، بی‌اعتمادی میان جوامع را عمیق‌تر خواهد کرد.

واشنگتن‌پست تصویری تیره از سرنوشت سویدا ترسیم کرده است: شهری زخمی از درگیری‌های فرقه‌ای، هزاران داغدار، جوامعی گسسته و مسیری نامشخص برای آشتی. این وقایع هشداری جدی هستند درباره شکنندگی بافت اجتماعی و سیاسی سوریه پس از تحولات اخیر.

*