رابطه استرس و دیابت؛ از افسانه تا واقعیت

فوق تخصص غدد بالغان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دیابت عصبی یا استرسی را یک باور غلط در جامعه ذکر کرد و گفت: استرس به‌تنهایی باعث بروز دیابت در افراد نمی‌شود اما در مبتلایان به دیابت با توجه به افزایش قند خون حتما باید مدیریت و کنترل شود.
به گزارش ایسنا دکتر مهتاب نیرومند با اشاره به نقش استرس در بروز یا پیش آگهی دیابت گفت: هر عامل استرس‌زا از نظر جسمی مانند بیماری، تب، عفونت و یا روحی و روانی مانند رویدادهای عاطفی و سوگ عزیزان استرس محسوب می‌شود.
به گفته وی در مواجهه با استرس ترشح یک سری از هورمون‌ها در بدن افزایش می‌یابد تا سلول‌های بدن توانایی رویایی با استرس و دفاع از بدن را داشته باشند.
وی افزود: این هورمون‌ها مصرف گلوکز در سلول‌ها را کاهش می‌دهند تا گلوکز بیشتری برای سلول‌های دفاعی باقی بماند بنابراین ممکن است یک نوع مقاومت به انسولین در بدن ایجاد می‌شود و سطح گلوکز افزایش یابد.
نیرومند خاطرنشان کرد که استرس به تنهایی باعث بروز دیابت در افراد نمی شود و فاکتورهای مختلف در بروز این بیماری دخیل هستند.
به گفته این متخصص غدد هنگام مواجهه با استرس‌های شدید (مثل بستری در بیمارستان و...) قند خون بیمار به صورت موقت افزایش می یابد اما پس از رفع استرس شاهد کاهش قند خون هستیم.
۹۰ درصد بیماران دیابتی مبتلا به دیابت نوع دو هستند
وی دیابت نوع ۲ را شایعترین نوع دیابت برشمرد که بیش از ۹۰ درصد مبتلایان به این بیماری را تشکیل می دهند و افزود: فاکتورهای متعددی نظیر ارث، تغذیه نامناسب (پرچربی و پرکربوهیدارت)، اضافه وزن و چاقی، بی تحرکی و فعالیت بدنی کم در بروز دیابت موثر هستند.
مشارکت همزمان چند فاکتور در بروز دیابت
نیرومند وجود چند فاکتور همزمان را در بروز دیابت موثر عنوان کرد و گفت: به طور مثال درصورت وجود سابقه خانوادگی اگر فاکتورهای محیطی (تغذیه نامناسب، اضافه وزن و چاقی و بی تحرکی) نیز وجود داشته باشند شاهد بروز دیابت خواهیم بود. همانطور که در خانواده با وجود سابقه ارثی دیابت شاهد ابتلای برخی از اعضای خانواده به دیابت هستیم.
این دانشیار دانشگاه با اشاره به تاثیر استرس بر افزایش قند خون بیماران دیابتی گفت: با توجه به این که استرس به صورت موقتی قند خون فرد را بالا می برد، استفاده از روش‌های کنترل استرس در این افراد بسیار اهمیت دارد و فرد باید با رعایت رژیم غذایی و دارویی مناسب، قندخون خود را کنترل کند.
دیسترس ناشی از دیابت چیست؟
این متخصص غدد دیسترس ناشی از دیابت را نوعی استرس ذکر کرد که وقتی برای اولین بار به فردی گفته می‌شود مبتلا به دیابت است دچار آن می شود البته این استرس روحی بزرگ هنگام تشخیص هر نوع بیماری دیگری برای افراد نیز پیش می‌آید.
به گفته وی در این شرایط فرد دچار استرس می‌شود که از این پس چه وضعیتی با این بیماری خواهد داشت، پیش آگهی بیماری وی چیست، چه داروهایی را باید مصرف کند، کاهش یا افزایش قند خون را چگونه مدیریت کند، چگونه کار یا ورزش کند ئ سوالاتی از این قبیل.
دیابت عصبی یا استرسی، یک باور غلط در جامعه
نیرومند دیابت عصبی یا استرسی را یک باور غلط در جامعه برشمرد و تاکید کرد: استرس به تنهایی هرگز باعث بروز دیابت نمی‌شود اما می‌تواند به بروز این بیماری در فردی که دارای زمینه ارثی، تغذیه نامناسب و سایر فاکتورهای خطر ذکر شده است، کمک کند.
وی خاطرنشان کرد: استرس در مبتلایان به دیابت باعث افزایش ترشخ هورمون‌هایی می شود که در شرایط استرس به عنوان مکانیسم دفاعی بدن ترشح می‌شوند و ضد انسولین عمل می‌کند و باعث بالارفتن قند خون به صورت موقت می‌شوند.
این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر اهمیت کنترل استرس در مبتلایان به دیابت گفت: با توجه به افزایش قند خون در فرد دیابتی در مواجهه با استرس باید حتما کنترل استرس نیز جزو درمان‌های دیابت قرار گیرد و ضمن توصیه به تغذیه مناسب، افزایش فعالیت بدنی و رعایت رژیم دارویی، راهکارهایی نیز برای کنترل استرس داشته باشیم.
روش‌های مدیریت استرس در دیابت
نیرومند، ورزش منظم را باعث کنترل قند خون و استرس برشمرد و گفت: ورزش مناسب، منظم و مداوم ضمن کنترل قند خون باعث مدیریت و کنترل استرس فرد نیز می‌شود همچنین به دلیل افزایش اندورفین‌هایی که در مغز ایجاد می‌شود و هورمونهای شادی آور می‌تواند سطح استرس را پایین بیاورد.
این دانشیار دانشگاه علاوه بر رعایت الگوی صحیح سبک زندگی، انجام مدیتیشن و یوگا را برای کنترل استرس به تمام افراد دیابتی توصیه کرد و یادآور شد که درصورت وجود استرس شدید فرد حتما باید برای مشاوره نزد روانپزشک مراجعه کند.
هشدار به مبتلایان دیابت؛ خود درمانی ممنوع
این متخصص غدد مهمترین نکته در بیماران دیابتی را عدم قطع ارتباط با تیم درمان عنوان کرد و افزود: دیابت یک بیماری پیشرونده است که مدام باید فرد تحت نظر پزشک باشد و نیاز به پایش مداوم، تجویز رژیم درمانی مناسب و تغییر آن با توجه به شرایط بیماری دارد.
نیرومند خاطرنشان کرد: دیابت درصورتی که مدیریت و کنترل شود کاری با فرد ندارد اما درصورت عدم کنترل بیماری ممکن است تمام اعضای بدن را درگیر کند و شاهد عوارض جبران ناپذیر آن باشیم.
این دانشیار دانشگاه افزود: بیماران دیابتی علاوه بر کنترل قند خون، باید از نظر عوارض چشمی، کلیوی و ... نیز مورد بررسی قرار گیرند زیرا رژیم دارویی فرد ممکن است با توجه به عوارض ایجاد شده نیاز به تغییر داشته باشد.
به گزارش وبدا، نیرومند به بیماران هشدار داد که از خود درمانی پرهیز کنند و هرگز بدون تجویز پزشک یا با توصیه سایر بیماران دیابتی دارویی را مصرف نکنند زیرا رژیم دارویی هر فرد مختص اوست و براساس شرایط بیماری، بدنی و وضعیت سلامت وی تعیین می‌شود و هرگز یک نسخه برای تمام افراد تجویز نمی شود.

*