شریح چالش های زیست محیطی اصفهان

ایسنا/اصفهان مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، با تاکید بر اینکه آلودگی اصفهان حدود ۷ برابر شاخص سازمان جهانی است، گفت: در پالایشگاه مراحل اولیه در حد زیرسازی اقداماتی صورت گرفته است، پالایشگاه اصفهان طبق قانون اجازه توسعه در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر را ندارد، اعلام کردیم که اقدامات پالایشگاه سریعاً متوقف شود، همچنین پیشنهاد انتقال کارخانه ذوب‌آهن از اصفهان بدون توجیه اقتصادی ندارد.
احمدرضا لاهیجان‌زاده، در نشست با اصحاب رسانه، به مناسبت روز هوای پاک در اصفهان، با بیان اینکه استان اصفهان با سه چالش اصلی آلودگی هوا، نیازهای آبی و حقابه تالاب گاوخونی و فرونشست زمین مواجه است، اظهار کرد: براین اساس محیط زیست در این حوزه‌ها متمرکز شده و سیاست‌گذاری را بر اساس این چالش‌های اساسی استان دنبال می‌کند. برای دسترسی به هوای سالم لازم است فعالیت‌ها و وظایف مستمر توسط ۲۳ دستگاه انجام شود.
وی با اشاره به افزایش آلودگی هوا در نیمه دوم سال، افزود: کارگروه آلودگی هوا در کلانشهر اصفهان برای برخورد با مباحث آلودگی هوا بیشتر از گذشته و به صورت جدی در حال فعالیت است، تدوین سند کاهش آلودگی هوا بر اساس قانون هوای پاک اولین گام به عنوان نقشه راه مباحث آلایندگی‌های اصفهان بود که در راستای قانون هوای بیش از ۱۷۰ وظیفه برای دستگاه‌ها تعریف شده است تا امکان رصد و پایش فعالیت دستگاه‌ها را داشته باشیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان، توضیح داد: براساس قانون هوای پاک پیگیری و نظارت صورت می‌گیرد و مدل سازی‌ها انجام شده و سهم آلاینده‌ها نیز مشخص شده است. یکی از منابع آلوده کننده در شعاع ۵۰ کیلومتری صنعت آجر سازی به شمار می‌رود که برنامه‌ریزی‌های لازم برای آن انجام شده است. البته مواردی در پیشرفت نکردن قانون هوای پاک وجود دارد، اولین مورد خروج خودروهای فرسوده هستند که حدود ۱۰ سال است متوقف شده که سهم بسیاری در آلودگی هوای استان دارد چراکه ۱۹۰ هزار خودروی فرسوده در اصفهان تردد می‌کنند.
تولید خودرو با سوخت فسیلی در جهان منسوخ شده است
وی درباره لزوم تولید خودروهای استاندارد و هیبریدی، خاطرنشان کرد: تولید خودروی داخلی ما فاصله بسیاری تا خودروهای پاک دارد زیرا خودروهای با تولید سوخت فسیلی در جهان در حال منسوخ شدن است، همچنین تولید سوخت استاندارد در سطح کلان کشور بسیار مورد توجه است و یکی دیگر از موارد بحث نوسازی ناوگان تاکسیرانی استان اصفهان و واگذاری ۵ هزار دستگاه تاکسی تولید داخل است، قرار بر این شد که ۲ هزار دستگاه از محل صندوق محیط زیست و ۳ هزار دستگاه از وزارت کشور باشد که تاکنون به نتیجه نرسیده است.
لاهیجان‌زاده از تأمین اتوبوس‌های برقی که نقش بسزایی در کاهش آلودگی هوا دارند و حدود یک سال گذشته به تصویب رسیده اما همچنان عملی نشده است، خبر داد و گفت: در ۲۹ دی‌ماه سال گذشته مصوب شد اتوبوس و موتور سیکلت‌های برقی در شعاع ۵۰ کیلومتری باشد اما تاکنون اقدامی صورت نگرفته است. حدود ۲ هزار مگابایت نیروگاه خورشیدی مجوزهای لازم را دریافت کرده‌اند و در یک‌سال اخیر ۷۰ واحد سیستم کنترل آلودگی هوا نصب کرده‌اند.
آلودگی اصفهان حدود ۷ برابر شاخص سازمان جهانی است
وی با اشاره به یک هزار و ۴۹۸ پایش روزانه و شبانه از مراکز صنعتی در دوماه گذشته ، گفت: در این پایش‌ها برخوردهای قضایی با واحدهای متخلف صورت می‌گیرد. همچنین طرح بهینه‌سازی سوخت پالایشگاه که اخیراً با حضور رئیس جمهور افتتاح شده است، ۷.۵ میلیون لیتر بنزین و ۸ میلیون لیتر گازوئیل استاندارد توزیع می‌کند و تلاش داریم این اتفاق در استان اصفهان و شعاع ۵۰ کیلومتر رقم بخورد. بزرگترین پایگاه‌های انرژی خورشیدی در سه راه کوهپایه در حال احداث است که ۴۰۰ مگاوات آن را بخش خصوصی تقبل کرده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان یادآور شد: میانگین آلودگی هوای اصفهان در سال ۱۴۰۱، ۳۷ میکروگرم بود و طبق شاخص سازمان بهداشت جهانی استاندارد این شاخص ۵ میکروگرم است. توسعه ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در حال انجام است و برخی از ایستگاه‌های غیرفعال در حال راه‌اندازی مجدد است. همچنین با تعطیل شدن کوره‌های آجرپزی شاهد بهبود کیفیت هوا در ایستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در منطقه قهجاورستان هستیم.
وی با بیان اینکه از سال گذشته تاکنون ۵۰ بیمارستان با شرکتی که پسماندهای عفونی را می‌سوزاند قرارداد بسته‌اند که تحول عظیمی در این زمینه است و رتبه اول کشور را در پسماندسوزی داریم، تصریح کرد: در مجموع حدود ۷۰ درصد صنایع و بالای ۷۰ درصد از جمعیت استان اصفهان در شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان قرار گرفته، حدود ۱۰ هزار واحد صنعتی در استان قرار دارد که درصد گفته شده سهم بسیاری در شعاع ۵۰ کیلومترمربع دارد و عمده تجمع صنعتی است.
لاهیجان‌زاده، اضافه کرد: اصفهان در مصرف گازوئیل کشور به دلیل حمل و نقل و حجم بالای صنعت رتبه دوم کشور و براساس اطلاعات جدید جایگاه اول را به خود اختصاص داده است. استان اصفهان در بین کلان‌شهرهای کشور نیز به لحاظ تعداد روزهای آلوده بین سه استان برتر قرار دارد. خط آهنی که قرار بود به پالایشگاه متصل شود و خروج نیروگاه شهید محمد منتظری از شعاع ۵۰ کیلومتر و خط دوم قطار شهری نیز در حال اجرا است و با وجود کمبودها روند خوبی در پیش دارد.
وی با اشاره به دیگر اقدامات، افزود: در ۱۴ ماهه اخیر حدود ۷۰ واحد صنعتی مجهز به سیستم غبارگیر و رفع آلودگی و سیستم‌های تصفیه فاضلاب شدند که در راستای تطبیق واحدها با استانداردهای زیست محیطی تحول بزرگی محسوب می‌شود و این بخش مطلوبی بوده است. همچنین جمع‌آوری پساب که در فولاد از شهرهای مختلف انجام می‌شود و در صنعت به مصرف می‌رسد، در نهایت طی دو سال آینده ارتباط آن با رودخانه زاینده رود قطع خواهد شد.
پالایشگاه اصفهان طبق قانون اجازه توسعه در شعاع ۵۰ کیلومتر شهر ندارد
وی با تاکید بر اینکه پالایشگاه اصفهان طبق قانون اجازه توسعه در شعاع ۵۰ کیلومتر شهر ندارد، اظهار کرد: پالایشگاه اصفهان در حریم شهر قرار گرفته و موضوع سوم اینکه طرح‌های توسعه آن با سند آمایش سرزمینی مطابقت ندارد. چهار مغایرت قانونی و فنی در کار پالایشگاه وجود داشت و اعلام کردیم که اقدامات پالایشگاه سریعاً متوقف شود و با حکم قضایی پیگیر این امر شدیم طبق سند آمایش توسعه پتروشیمی هم در شعاع ۵۰ کیلومتر شهر و همچنین به طور محدود در استان اصفهان ممنوع است و طرح‌های توسعه پتروشیمی و پروژه LAB کلاً متوقف شد.
لاهیجان‌زاده موضوع جابه‌جایی طرح‌های توسعه‌ای پالایشگاه اصفهان به سواحل هرمزگان راتاکنون رسمی ندانست و تصریح کرد: مسئولان پالایشگاه قصد دارند که طرح‌های توسعه را به سواحل جنوب ببرند که البته انتقال صنایع آب بر به حاشیه سواحل مصوب دولت است و در سند ابلاغی مقام معظم رهبری برای توسعه دریا محور نیز بر این موضوع تاکید شده است.
وی تنها مجوز توسعه‌ای پالایشگاه اصفهان را بهینه سازی تولید سوخت دانست و ادامه داد: که این مهم تکلیف قانون هوای پاک و برنامه هفتم توسعه بوده و وزارت نفت نیز مکلف شده است که تمامی پالایشگاه‌های کشور تولید سوخت یورو پنج داشته باشند. همچنین مجتمع صنعتی ذوب آهن یکی از واحدهای اصلی آلاینده در شهر اصفهان محسوب می‌شود، ذوب آهن هم طرح جامع خود را ارائه کرده و ۳۵ پروژه را پیشنهاد کرده و بعضی از پروژه‌ها هم آغاز و بعضی در مرحله مناقصه است و فرصت سه تا چهار ساله را از ما مطالبه دارد تا بتواند طرح‌ها را به کمک شرکت‌های دانش بنیان اجرا کند.
انتقال کارخانه ذوب‌آهن از اصفهان توجیه اقتصادی ندارد
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان پیشنهاد انتقال کارخانه ذوب‌آهن از اصفهان را بدون توجیه اقتصادی عنوان کرد و گفت: این موضوع مستلزم بررسی امکانات اقتصادی، اجتماعی و فنی است، انتقال مجتمع صنعتی مانند ذوب آهن میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد، پیش‌بینی جایگزین برای صنعت ذوب آهن که ۱۳ هزار نفر نیرو دارد و در مجموع با اشتغال و معیشت ۵۰ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم مواجه هستیم، قطعاً کار ساده‌ای نیست و توجیه اقتصادی ندارد.
وی اظهار کرد: راه‌حل دوم برای این صنعت قابل اجراست، زیرا امکان تبدیل ذوب آهن به صنعت سبز وجود دارد، با بودجه‌ای حدود ۱۱۰ و نهایت ۳۰۰ میلیون یورو تمام سیستم‌های کنترلی ذوب آهن را می‌توان کنترل و به صنعتی استاندارد تبدیل کرد و بهترین راهکار برای کاهش آلودگی مدیریت صنایع بزرگ است، البته کارخانه ذوب آهن بخشی از خطوط را مدرن‌سازی کرده، اما بخش کوک‌سازی فعلی نیازمند جمع‌آوری و احداث سیستم نوین بوده که چنین امری قابل اجراست.
لاهیجان‌زاده خبر داد: در واحدهای بزرگ‌تر صنعتی مانند فولاد مبارکه پروژه‌های عظیمی در حال احیا است و نزدیک به یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری شده و ۷۰ درصد پروژه‌ها به بهره برداری رسیده است و آخرین طرح این واحد صنعتی پروژه سنگین غبارگیر برای جلوگیری غبار از سقف سوله‌های عظیم فولاد بوده و نزدیک به یک هزار میلیارد تومان هزینه کرد این سرمایه‌گذاری است که تا اواخر سال ۱۴۰۳ به بهره‌برداری می‌رسد و با اجرای این طرح عمده مشکلات فولاد رفع خواهد شد.
کارخانه خمیر کاغذ اترک، صنعتی آلاینده در اصفهان
وی درخصوص کارخانه خمیر کاغذ اترک، بیان کرد: این کارخانه در حال حاضر پروژه‌های خود را برای مدیریت پساب آغاز کرده است هر چند که برای آلایندگی کارخانه حکم قضایی اخذ شده و این کارخانه کماکان در لیست آلایندگی قرار دارد. مسئولان این کارخانه قصد دارند، بخشی از سیستم تا خرداد ۱۴۰۳ و مابقی تا پایان سال طبق این طرح کل سیستم حوضچه‌ها به صورت ممبران اجرا می‌شود و طی اجرای فرآیند RO پساب کارخانه بازچرخانی و وارد سیستم می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اشاره به خروج نیروگاه شهید منتظری از محل فعلی به شعاع ۵۰ کیلومتری اصفهان، خاطرنشان کرد: این پروژه آغاز و در جاده نائین مکان‌یابی شده تا نیروگاه فعلی با راندمان کمتر به نیروگاه جدید با راندمان بیشتر انتقال یابد. تامین تسهیلات ارزی برای احداث این نیروگاه ضروری است و با احداث نیروگاه جدید نیروگاه فعلی تعطیل می‌شود که در صورت تامین اعتبار ۳ تا ۴ سال دیگر افتتاح خواهد شد.
۳۰۰ کوره آجرپزی در اصفهان غیرفعال شدند
وی در خصوص اعلام جرم برای کوره‌های آجرپزی، ریخته‌گری و طلا سازی گفت: عمده کوره‌های آجرپزی سنتی هستند و امکان نصب غبارگیر برای آن‌ها امکان پذیرنیست، با کشف کوره‌های آجرپزی غیرمجاز و حکم قضایی ۴۴ واحد را پلمب کردیم و پس از آن به کوره‌ها در مورد بهینه سازی ابلاغیه صادر شد که در صورت انجام نشدن بهینه سازی پلمب خواهند شد، البته در کارگروه آلودگی هوا تصویب شد در دو ماهی که آلودگی هوا به اوج می‌رسد این کوره‌ها غیرفعال باشند که با کمک مجموعه قوه قضاییه غیرفعال سازی ۳۰۰ کوره آجرپزی صورت گرفت.
لاهیجان‌زاده از خروج واحدهای ریخته‌گری از شهر که منجر به آلودگی هوا می‌شدند خبر داد و بیان کرد: با جانمایی زمین و ایجاد شهرک در علویجه تعدادی از کارگاه‌ها انتقال یافتند و پس از آن به دنبال انتقال موزائیک‌سازی‌ها با مکان‌یابی تا پایان سال ۱۴۰۳ به خارج از شهر هستیم، حدود ۹۰ کارگاه اصلی طلاسازی نیز به همین صورت در شهرک صنعتی جی به تعاونی طلاسازان تحویل داده شد و امکانات امنیتی تا ۳ سال آینده فراهم می‌شود.
وی اعلام کرد: سالهاست ایجاد صنایع جدید در اصفهان و ۵۰ کیلومتری آن اشباع شده است و طبق طرح آمایش با واحدهایی که بر خلاف این طرح باشند مخالفت می‌کنیم. واحدهای غیرمجاز در منطقه سجزی غیرفعال شدند و سیستم‌های جدید را تاسیس کردند، کارگاه‌های ریخته‌گری ذوب در این منطقه با نصب غبارگیر در حال افتتاح هستند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان از هوشمندسازی مناطق محیط زیست خبر داد و گفت: دوربین‌های دید در شب خریداری شده و قرار است به زودی از این دوربین‌ها رونمایی کنیم که می‌توانند تاثیر زیادی برای حفاظت از مناطق داشته باشند. همچنین استفاده از پهپاد در راستای بهبود پوشش گیاهی در دستور کار ما قرار گرفته است.
فرونشست زمین در دشت‌های اصفهان جبران‌ناپذیر است
وی در پاسخ به سؤال خبرنگار ایسنا، مبنی بر وضعیت فرونشست در استان، گفت: فرونشست زمین در دشت‌های اصفهان جبران‌ناپذیر است، اگر پدیده فرونشست در حد گسترده رخ دهد، از عهده بشر خارج است که بتواند خسارت‌های وارده را جبران کند، شاید در مقوله‌های دیگر بتوان تا حدی برنامه‌هایی را برای کنترل رخدادها اجرا کرد، اما فرونشست قابل جبران نیست، چرا که با گسترش آن بر سفره‌های زیرزمینی به طور عملی مخازن آب را از دست خواهیم داد و از نظر امینتی و پدافند غیرعامل می‌تواند تهدیداتی را برای مردم شهر به وجود بیاورد و کلانشهرها را با مشکلات جدی روبه‌رو کند.
لاهیجان‌زاده با اشاره به اعلام جرم برای شرکت آب منطقه‌ای و وزارت نیرو برای حقابه تالاب گاوخونی و رودخانه زاینده‌رود، تصریح کرد: با استناد به این شکایت و حمایت قوه قضاییه سد رودشتین بازگشایی شد و پس از ۱۲ سال این مهم به وقوع پیوست. شرکت آب منطقه‌ای اصفهان وظیفه دارد جلوی توسعه را در دشتی که درگیر فرونشست است بگیرد، در خصوص موضوع طرح‌های توسعه پالایشگاه دستگاه‌های بسیاری از جمله آب منطقه‌ای، سازمان زمین‌شناسی و پدافند غیر عامل وظایفی دارند مبنی بر اینکه پالایشگاه حق ندارد در دشت دچار فرونشست مجموعه خود را توسعه دهد.
وی با تاکید بر اینکه شرکت آب منطقه‌ای ۱۸ سال است که حقابه تالاب را نداده است، تاکید کرد: در این سال‌ها هم خشکسالی و هم ترآبی داشتیم اما تأمین نکردند زیرا به نظر می‌رسد اهمیتی که تالاب دارد برای این‌ها هنوز مشخص نشده است و هنوز فرونشست زمین را جدی نگرفتند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان اصفهان در خاتمه، بیان کرد: در ۱۸ سال گذشته، سال آبی ۱۳۹۸- ۱۳۹۷ پرآب‌ترین سال حتی در ۷۰ سال اخیر بود اما شرکت آب منطقه‌ای اصفهان حتی در آن سال هم خروجی رودشتین را به سمت گاوخونی باز نکردند و این در حالی بود که در خرداد همان سال پشت سد زاینده‌رود ۸۳۰ میلیون مترمکعب آب ذخیره بود اما محیط‌زیست برای تأمین ۲۰ میلیون مترمکعب حقابه تالاب تقلا می‌کرد.

*