چرا رضا عطاران و جواد عزتی در کمدی موفق‌اند؟

علی ملاقلی‌پور در نشست تخصصی «۴۰-۲۰» جشنواره فیلم کوتاه تهران فرایند تولید فیلم کمدی را سخت و دشوار دانست و درباره اردوی فیلم‌سازی انجمن سینمای جوانان ایران در همدان گفت: تمام تجارب فیلم‌سازی‌ام را در اردوی همدان به اشتراک گذاشتم.
به گزارش ایسنا به نقل از جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، گفت‌وگو درباره فیلم‌های کوتاه ژانر اردوی فیلم‌سازی همدان در اولین نشست از دومین روز جشنواره چهلم فیلم کوتاه تهران صبح امروز جمعه (۲۸ مهر ماه) با حضور علی ملاقلی‌پور و حسن حسینی در پردیس سینمایی ملت تهران برگزار شد.
در ابتدا، حسن حسینی توضیحاتی درباره آثار تولید شده در این اردوی فیلم‌سازی ارائه کرد و بابیان ویژگی فیلمی که به سرپرستی علی ملاقلی‌پور در اردوی همدان تولید شده است، گفت: موضوع مصرف در تولید کالاهای فرهنگی یک مسئله‌ی مهم است که مورد اقبال عموم باشد و این اتفاق درباره این فیلم صورت گرفته بود.
در ادامه، علی ملاقلی‌پور به‌ دشواری تولید فیلم کمدی اشاره کرد و گفت: تولید کمدی یک ماجرای دشوار است و اگر مسیر تولید آن به‌درستی محقق نشده باشد می‌تواند کارگردان و نویسنده را زمین‌گیر کند و اصلا کمدی نباشد. به‌نظرم دشواری این ژانر با تمام ژانرها فرق دارد و اگر بمب خنده‌ای که قرار است از مخاطب خنده بگیرد عمل نکند، کار لوس می‌شود.
وی طراحی موقعیت برای خنده را دشوار دانست و افزود: طراحی چنین صحنه‌هایی بسیار خطرناک است چون بسیاری از صحنه‌ها وجود داشته است که نتوانسته نتیجه مطلوب را حاصل کند به‌خاطر همین دقت در فیلم‌نامه و تمام مراحل تولید مهم است.
کارگردان فیلم «قندون جهیزیه» به تشریح علت موفقیت فیلم‌های کمدی پرداخت و تاکید کرد: علت خنده گرفتن در فیلم کمدی به دلیل آن است که قهرمان با جدیت به‌دنبال رفع یک مشکل است ولی سطح فکری او مقداری از سطح فکری عموم جامعه پایین‌تر است و به خاطر همین رفتاری را نشان می‌دهد که برای مخاطب خنده‌آور است.
ملاقلی‌پور موفقیت رضا عطاران و جواد عزتی در آثار کمدی را به دلیل جدیت در بازیگری دانست و تاکید کرد: برخی فکر می‌کنند حرکت‌های چیپ خنده‌آور است که چنین نیست؛ حرکت چیپ در کمدی خنده نمی‌آورد بلکه جدی بازی کردن و فعل و انفعالاتی که نوعی از بی‌شعوری در آن وجود داشته باشد علت خنده می‌شود. معتقدم اگر بازیگر آگاه باشد که قرار است در فیلم ابلهانه بازی کند، سوخت می‌شود.
او درباره خروجی اردوی همدان که به‌همت انجمن سینمای جوانان ایران با حضور فیلمسازان جوان صورت گرفته است، گفت: فکر می‌کنم فیلم ما در این اردو به‌اندازه لازم و در حد یک فیلم کوتاه خنده گرفته و اتفاقی که قرار بوده، رخ داده است.
این کارگردان سینما مراحل تولید این فیلم کوتاه را تشریح کرد و گفت: ما در فرایند تولید فیلم اردوی همدان تقسیم‌کار درستی انجام دادیم و فیلم را به‌نوعی در یک همکاری مشترک تولید کردیم.
ملاقلی‌پور با تاکید براینکه نباید رسالت فیلم کمدی را صرفا خنده‌ گرفتن دانست بلکه باید قصه درست داشته باشد و گره‌گشایی کند، گفت: در زمینه فیلم کمدی باید آثار نقادانه تولید شود چراکه یکی از کارکردهای کمدی نقد کردن است.
او فیلم «اجاره‌نشین‌ها» از زنده‌یاد داریوش مهرجویی را یک الگوی موفق از کمدی نام برد و افزود: یکی از دلایل موفقیت فیلم اجاره‌نشین‌ها استاد مهرجویی بخاطر نقد درستی بود که داشت؛ این فیلم در یک جایگاه درست نقد می‌کند و همین باعث شده است کمتر فیلمی بتواند از حیث محتوا به آن نزدیک شود.
این کارگردان خاطرنشان کرد: یکی از آفت‌های کمدی این است که در فیلم‌نامه‌ها هیچ چیزی برای ارائه نداریم. مرحوم استاد مهرجویی در شرایطی «اجاره نشین‌ها» را می‌سازد که خودشان استاد فلسفه بوده است و با اهل فکر و افرادی مثل احمد فردید در ارتباط است و همین‌ها موجب موفقیت ایشان است.
ملاقلی‌پور با طرح این پرسش که چرا اندیشمند شاخصی نداریم، گفت: آیا دوران کنونی، دوران فقدان اندیشمند است؟ باید ارتباط فیلمساز و اندیشمندان شکل بگیرد و در این صورت آثار سینمایی شاخص و ماندگاری شکل می‌گیرد.
او روند تولید فیلم اردوی همدان را شرح داد و گفت: ما به‌همراه اعضای گروه تمام قدم‌هایی که در سینمای کلاسیک وجود داشت را در این فیلم کوتاه اجرا کردیم. من تجربه‌ی اجرای این فرمول‌ها را در فیلم «قندون جهیزیه» داشتم و جواب گرفتم به همین دلیل یقین داشتم موفق خواهیم شد.
این کارگردان چگونگی استفاده از رنگ، نور و طراحی صحنه در فیلم کمدی را تشریح کرد و گفت: رنگ در کمدی باید شادتر از ملودرام باشد چراکه رنگ در مخاطب و تماشاچی اثر مثبت می‌گذارد.
ملاقلی‌پور بازنویسی فیلم‌نامه و مشورت‌پذیری را از مولفه‌های موفقیت در جایگاه کارگردانی دانست و عنوان کرد: این ما هستیم که در جایگاه کارگردان باید مکان دوربین را تعیین می‌کنیم و برای هر صحنه فلسفه‌ و دلیل مناسب و منطقی داشته باشیم.
او اردوی فیلم‌سازی همدان را یک تجربه خوب توصیف کرد و افزود: تیم پشتیبانی و لجستیک انجمن سینمای جوان همدان در این اردو با تمام امکانات و ظرفیت‌ پای کار آمدند و تمام توان را به میدان آوردند. من در این اتفاق احساس کردم تمام اندوخته‌ها و تجربیات خودم را در فیلم‌سازی منتقل کردم.
چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا دوم آبان ۱۴۰۲ در حال برگزاری است.

*