تخلف «طاقچه»؛ از فیلتر عجولانه تا تذکر رییس‌جمهور!

ماجراهای دو هفته اخیر عکس کارمندان «طاقچه» و اتفاقات عجیب پس از آن، وارد فاز جدیدی شده است؛ وزیر ارتباطات می‌گوید شخص رییس‌جمهور مخالف توقف خدمت‌رسانی بسترهای بومی است و راه برخورد با کارکنان متخلف یک سکو، بستن آن سکو نیست.
به گزارش ایسنا، پس از آنکه ماجرای تخلف یکی از کارمندان «طاقچه» به فیلتر این پلتفرم منجر شد، جدل موافقان و مخالفان از بحث پیرامون این برنامه، به جدل درباره فیلتر کردن پلتفرم‌های بومی و فناورانه در شرایط تحریمی تبدیل و وارد فاز دیگری شد و تا آنجا پیش رفت که امروز (۱۰ مردادماه) وزیر ارتباطات در توییتی نوشت که شخص رئیس‌جمهور با این روند مخالف بوده و تذکر داده است. همچنین سخنگوی قوه قضاییه می‌گوید دستوری مبنی بر پلمب یا توقف فعالیت هیچ پلتفرمی صادر نشده است؛ در کنار این کلاف سر در گم، بسیاری معتقدند پلتفرم «طاقچه» می‌توانست با توصیه دلسوزانش و با انتشار یک توضیح رسمی، ماجرا را به شکل دیگری مدیریت کند.

ماجرای از کجا شروع شد؟
اواخر هفته گذشته بود که عکسی منتسب به کارمندان پلتفرم «طاقچه» منتشر و حاشیه‌ساز شد. انتشارات به‌نشر وابسته به آستان قدس رضوی اولین انتشاراتی بود که اعلام کرد از این پس نسخه الکترونیک کتاب‌های خود را در این اپلیکیشن عرضه نمی‌کند و سپس چند انتشارات دیگر هم که عمدتا کتاب‌های مذهبی منتشر می‌کنند از قطع همکاری با این اپلیکیشن خبر دادند.
انتشاراتی‌هایی مانند به‌نشر، جمکران، سوره مهر حوزه هنری، دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب، امیرکبیر و... در بیانیه‌های‌شان گفته بودند که این تصمیم را گرفته‌اند چون اپلیکیشن «طاقچه» حاضر به توضیح یا عذرخواهی درباره موضوع نشده است و از آن‌ خواستند که زودتر در این‌باره روشنگری کند.
تا اینجای ماجرا، موضوع با بیانیه‌های ناشران و به صورت صنفی جلو می‌رفت و رسانه‌ها و کاربران در شبکه‌های اجتماعی بحث‌های داغی را در این‌باره داشتند تا اینکه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم به ماجرا وارد شد.
محمدمهدی اسماعیلی چهارشنبه چهارم مرداد در حاشیه جلسه ه‍یئت دولت گفت: «آنهایی که مجوزهایشان از وزارت ارشاد است، مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی در وزارتخانه مستقر است و به آن رسیدگی‌ می‌کند، حتما اخبارش را دو سه روز آینده مشاهده می‌کنید».
سپس قوه قضاییه اعلام کرد که برای کارمندان خاطی این شرکت پرونده تشکیل داده است و نهادهای دولتی مثل بنیاد سینمایی فارابی و خانه کتاب و ادبیات ایران هم بیانیه دادند.
بیانیه «طاقچه» که به جای آرام کردن فضا، آتش را شعله‌ورتر کرد!
در نهایت «طاقچه» در واکنش به این ماجراها بیانیه‌ای منتشر کرد؛ بیانیه‌ای که ظاهرا به جای آرام کردن فضا، آتش را شعله‌ورتر کرد!
«طاقچه» در بند اول بیانیه خود تاکید کرد که عکس حاشیه‌ساز خارج از فضای کاری این شرکت تهیه شده و پس از مراسم خداحافظی یکی از همکارانش بوده است. اما بندی که به نظر می‌رسد آتش را شعله‌ورتر کرد، بند سوم این بیانیه بود که فسخ قراردادها توسط ناشران را پذیرفته بود! هرچند، منتقدان درباره بند اول بیانیه نیز معتقد بود که توضیح «طاقچه»، به نوعی توجیه تخلف صورت‌گرفته است.
اما کمتر از ۲۴ ساعت بعد، وزارت ارشاد در بیانیه‌ای اعلام کرد که «سکوی ارائه‌دهنده کتاب‌های دیجیتال طاقچه تا کنون اقدام به دریافت مجوزهای قانونی از مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت فرهنگی این وزارتخانه نکرده است» و سپس تصریح شد که «ممانعت از فعالیت سکوهای انتشار محتوای فرهنگی بدون مجوز از وزارت فرهنگ» در دستور کار قرار گرفته است.
البته هنوز چند ساعت نگذشته بود که تصویر مجوز «طاقچه» از مرکز رسانه‌های دیجیتال که یکی از مجوزدهندگان تولیدات و اپلیکیشن‌های فضای مجازی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد!
بلافاصله نیز این اپلیکیشن به صورت ناگهانی فیلتر شد.
موضوع تغییر کرد؛ تنبیه متخلف یا فیلتر کردن یک پلتفرم؟
پس از این اتفاق، کاربران و حتی منتقدان قبلی این اپلیکیشن که معتقد بودند تخلف کرده و باید پاسخگو باشد، در شبکه‌های اجتماعی این سوال را مطرح کردند که چرا این برنامه بدون توجه به اینکه افراد زیادی اشتراک آن را خریداری کرده‌اند، بدون اعلام قبلی فیلتر شده است؟ همچنین این سوال مطرح می‌شد که چرا به جای توبیخ خاطی یا خاطیان، در شرایط تحریمی و فشارهای خارجی، یک محصول فناورانه بومی به طور کلی از حیّز انتفاع عمومی خارج می‌شود؟
از مخالفت صریح رییس‌جمهور تا موضع‌گیری قوه قضاییه
ماجرا وقتی جالب‌تر شد که روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی و فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور هم درباره فیلتر کردن این اپلیکیشن موضع گرفت و علاوه بر انتقاد از تخلف در موضوع حجاب، در توییتی نوشت: «اخیرا جریانی به دنبال آسیب زدن به اقتصاد دانش‌بنیان و فضای کسب و کار است. از فعالین زیست بوم دعوت می‌کنیم با همدلی از مسیر رشد کسب و کارها حمایت کنیم. سکو، کارخانه و... نباید تعطیل شود، تعطیلی به افرادی که از آن استفاده می‌کنند و همین طور به اشتغال و امید و تولید آسیب می‌زند. مدیران کسب و کارها برای اجرای قانون مسئولیت دارند و می‌بایست برای جلوگیری از تخلف در تعامل با تنظیم‌گران بخشی، اقدام کنند».
او همچنین تاکید کرد که «اگر عضوی از مجموعه‌ای تخلفی کنند، مدیران آنها باید تدبیر و در صورت لزوم برخورد کنند».
هنوز چند ساعت نگذشته بود که عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز تاکید کرد که «شخص رییس‌جمهور مخالف توقف جریان خدمت‌رسانی فناورانه و نوآورانه در بسترهای بومی است» و البته به صورت صریح درباره فیلتر اپلیکیشن موضع گرفت و گفت: «راه برخورد با کارکنان متخلف یک سکو، بستن آن سکو نیست».
زارع‌پور پا را یک قدم هم فراتر گذاشت و گفت که «رییس‌جمهور در این زمینه به مراجع مسئول تذکر داده‌اند. پیگیر حل موضوع هستم.»

اما این پایان ماجرای عجیب روزهای اخیر نبود! چون همزمان با معاون رییس‌جمهور و وزیر ارتباطات، سخنگوی قوه قضائیه نیز نسبت به موضوع واکنش جالبی نشان داد و در عین حال که تاکید کرد «پرونده قضایی برای این سکوها(ی متخلف در زمینه عدم رعایت قانون حجاب) در واحدهای قضایی مربوطه در قوه قضائیه تشکیل شده»، گفت که «اگر پلمب یا توقیف‌هایی در این زمینه صورت پذیرفته است بدون اطلاع و صدور دستور مربوطه از سوی قوه قضائیه بوده و ما تاکنون چنین دستوری مبنی بر پلمب اماکن یا واحدهای متخلف صادر نکرده‌ایم».

به گزارش ایسنا، ماجرای «طاقچه» و عملکرد یک یا چند نفر از کارمندانش در دو هفته گذشته به شکلی جلو رفته که در سال‌های قبل درباره رسانه‌ها و مطبوعات جلو رفته بود و چند سال طول کشید تا این اصل پذیرفته شود که تخلف یک فرد، دلیلی بر تعطیلی یک رسانه نیست. توییت‌ها و گفته‌های اخیر مسئولان دولتی و قضایی نشان می‌دهد عزم بر این است که در ماجرای طاقچه هم این موضوع لحاظ شود. ضمن آنکه نقل قول مستقیم وزیر ارتباطات از شخص رییس‌جمهور نیز می‌تواند بیانگر آن باشد که سیاست دولت در عین حال که به موضوع حجاب توجه دارد، تعطیلی کسب‌وکارهای فناورانه و بومی نیست.

*