سیگارهای الکترونیکی دوست یا دشمن؟

روز جهانی بدون دخانیات (۳۱ مه سال۲۰۲۳ ) را قهرمانان بهداشت عمومی در سراسر جهان جشن می‌گیرند و شعار امسال «ما به غذا نیاز داریم نه تنباکو» است.
در سال‌های اخیر، افزایش محبوبیت سیگارهای ویپینگ نگرانی‌هایی را در میان متخصصان پزشکی و عموم مردم ایجاد کرده است اما ویپینگ چیست؟ عمل دم و بازدم آئروسل تولید شده توسط یک سیگار الکترونیکی یا دستگاه مشابه است.

سیگارهای ویپینگ
سیگارهای الکترونیکی که معمولا به عنوان قلم ویپ یا سیگارهای الکترونیکی نیز شناخته می‌شوند، با حرارت دادن محلول مایعی که معمولا حاوی نیکوتین، طعم‌دهنده‌ها و سایر مواد شیمیایی است، کار می‌کنند.


تاثیرات ویپینگ
دکتر کامران علی، مشاور ارشد، پیوند ریه و جراحی قفسه سینه، مارنگو هند گفت: در حالی که اثرات طولانی مدت ویپینگ هنوز مطالعه می‌شود اما شواهد در حال ظهور نشان می‌دهد که خطرات بالقوه‌ای برای سلامت ریه در ارتباط با استفاده از سیگار الکترونیکی وجود دارد.
به گفته دکتر سوشیل کومار مالانی، رئیس بخش قلب و عروق بیمارستانی در پونا هند، سیگار الکترونیکی یا ویپینگ، مواد شیمیایی خطرناکی مانند استالدئید، فرمالدئید و آکرولئین تولید می‌کند. این مواد شیمیایی بر قلب، ریه‌ها و مغز تاثیر منفی می‌گذارند و خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهند.
ویپینگ با افزایش خطر علائم تنفسی مانند سرفه، خس خس سینه، تنگی نفس و درد قفسه سینه مرتبط است. دکتر کامران علی گفت: این علائم ممکن است نشان دهنده تحریک یا التهاب ریه باشد.
در سال‌های اخیر، مواردی از آسیب‌های شدید ریوی مرتبط با ویپینگ مشاهده شده است. مقاله‌ای در مجله لنسنت در سال ۲۰۱۹، این بیماری تنفسی تهدید کننده زندگی را با جزئیات بسیاری شرح داده است؛ این موارد به عنوان آسیب ریه مرتبط با ویپینگ (VALI) یا آسیب ریه مرتبط با استفاده از سیگار الکترونیکی یا ویپینگ ناشی از مصرف محصول (EVALI) شناخته شدند. آنها با علائمی مانند سرفه، تنگی نفس، درد قفسه سینه، تب و در موارد شدید، سندرم دیسترس حاد تنفسی (ARDS) مشخص می‌شوند.
کامبز بینام، محقق ارشد دانشیار بخش ریوی، آلرژی و پزشکی مراقبت‌های ویژه در دانشکده پزشکی دانشگاه پیتزبورگ گفت: مراقب مواد افزودنی در سیگارهای الکترونیکی باشید با ویپینگ ذرات بیشتری را وارد ریه‌هایتان می‌کنند. تصور نکنید چون منتول ماده‌ای است که به‌طور طبیعی در گیاهان نعناع یافت می‌شود و به برخی غذاها و نوشیدنی‌ها اضافه می‌شود بنابراین استنشاق آن خوب است.
وی گفت: «طعم‌دهی منتول منجر به تعداد قابل توجهی ذرات بیشتری می‌شود که با ویپینگ وارد ریه‌ها می‌شود. آئروسل‌های سیگار الکترونیکی حاوی بسیاری از مواد مضر مانند نیکوتین و فرمالدئید هستند».
وی افزود: نتایج تعدادی از مطالعات نشان داده‌اند که سیگار الکترونیکی می‌تواند باعث التهاب ریه، استرس اکسیداتیو، آسیب DNA و واکنش بیش از حد راه‌های هوایی و آسم شود. ویپینگ این مواد مانند منتول می‌تواند باعث آسیب ریه شود و عملکرد ریه را مختل کند.
در تحقیقات قبلی، گروه بینام دریافت که ویتامین E استات، یک افزودنی رایج در مایع سیگار الکترونیکی که حاوی THC (مواد روان‌گردان موجود در ماری‌جوانا) است، ذرات سمی کوچکی تولید می‌کند که در مجاری هوایی کوچک در ریه‌ها و دیواره‌های نای قرار می‌گیرند.
متأسفانه، سیگارهای الکترونیکی همچنان در بین نوجوانان جوان محبوبیت پیدا می‌کنند و پزشکان هشدار دادند که نتایج تحقیقات ثابت می‌کند، «آنها گزینه مطمئن‌تری نیستند و جمعیت جوان و تاثیرپذیر کسانی هستند که هدف خرید سیگارهای الکترونیکی قرار دارند».

ویپینگ در بزرگسالان جوان
آمار نشان می دهد که حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد جوانان از سیگارهای الکترونیکی استفاده می‌کنند. دکتر سوشیل کومار مالانی گفت که این امر با یک سبک زندگی ناسالم و استفاده از مصرف مواد در تفریح و مهمانی‌ها در حال افزایش است.

راه‌هایی برای ترک سیگار
دکتر مالانی راه‌هایی را برای ترک سیگار پیشنهاد کرد:

۱) آگاهی و آموزش از طریق رسانه‌های اجتماعی؛

۲) ترویج عادات سلامت قلب از جمله ورزش منظم بدنی و رژیم غذایی متعادل؛

۳) یوگا و مدیتیشن؛

۴) کاهش استرس در خانه و محل کار؛

۵) کمک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی واجد شرایط؛

۶) استفاده از حواس‌پرتی مانند یک سرگرمی یا فعالیت جدید و

۷) کمک از یک گروه پشتیبانی.

مقررات سخت‌گیرانه‌تر، اجرای دقیق‌تر و اصلاحات جسورانه‌تر در کنترل دخانیات برای مقابله با شیوه‌های غارتگرانه صنعت دخانیات مورد نیاز است.

*