مغز در دوران بارداری سازماندهی مجدد می‌شود

بارداری باعث تغییرات گسترده هورمونی، قلبی عروقی، تنفسی و گوارشی در بدن زنان می‌شود و این‌بار نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد مغز زنان نیز در این دوره دچار تغییرات قابل توجهی می‌شود که برخی زودگذر و برخی دیگر پایدارتر هستند.
به گزارش ایسنا، محققان در این مطالعه ۲۶ اسکن مغزی از شرکت‌کنندگان را قبل از بارداری، در طول حاملگی و پس از زایمان مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند و تفاوت‌ها را بررسی کردند.
نتایج نشان داد با بارداری زن، کاهش گسترده‌ای در حجم ماده خاکستری قشر مغز (ناحیه‌ای چروکیده که خارجی‌ترین لایه مغز را تشکیل می‌دهد) و همچنین افزایش یکپارچگی ریزساختاری ماده سفید واقع در عمق بیشتر مغز صورت می‌پذیرد. هر دو تغییر با افزایش سطح هورمون‌های استرادیول و پروژسترون همزمان بود.
ماده خاکستری از بدنه سلولی سلول‌های عصبی مغز تشکیل شده است. ماده سفید نیز از دسته‌هایی از آکسون‌ها (رشته‌های بلند و نازک) از سلول‌های عصبی تشکیل شده است که سیگنال‌ها را در اتصالات بلند در سراسر مغز منتقل می‌کنند.
«لورا پریچت»، محقق مقطع فوق دکتری در دانشگاه پنسیلوانیا و نویسنده ارشد این مطالعه در این باره گفت: این تغییر می‌تواند نشان‌دهنده تنظیم دقیق مدارهای مغزی باشد، البته نه مشابه به آنچه برای همه بزرگسالان جوان در دوران بلوغ و تخصصی‌تر شدن مغزشان اتفاق می‌افتد.
وی اضافه کرد: برخی از تغییراتی که مشاهده کردیم می‌تواند پاسخی به نیازهای فیزیولوژیکی بالای خود بارداری باشد و نشان می‌دهد که مغز تا چه حد می‌تواند تطبیق‌پذیر باشد.
بنابر نتایج آزمایشات، اسکن‌ها به طور متوسط حدود ۴ درصد کاهش در ماده خاکستری را در تقریباً ۸۰ درصد از مناطق مغزی مورد مطالعه نشان دادند.
هرچند محققان پس از زایمان یک بازگشت کوچک ماده خاکستری را شاهد بودند، با این حال آنان می‌گویند که حجم این ماده به سطح قبل از بارداری بازنگشت.
اسکن‌های مغزی همچنین افزایش حدود ۱۰ درصدی در یکپارچگی ریزساختاری ماده سفید را نشان دادند که معیاری برای سلامت و کیفیت اتصالات بین نواحی مغز به حساب می‌آید.
این افزایش در اواخر سه ماهه دوم و اوایل سه ماهه سوم به اوج خود رسید و سپس پس از زایمان به وضعیت قبل از بارداری بازگشت.
به گزارش یورونیوز، «امیلی جاکوبز»، عصب‌شناس در دانشگاه کالیفرنیا «سانتا باربارا» در این باره می‌گوید: مغز مادر در طول بارداری دچار یک تغییر طراحی شده است و ما اکنون توانسته‌ایم این فرآیند را در همان زمان انجام مشاهده کنیم.
وی اضافه کرد: مطالعات قبلی اسکن‌های فوری مغز قبل و بعد از بارداری را مورد بررسی قرار داده بودند. اما ما هیچگاه دگردیسی مغزی را در میانه این فرایند شاهد نبودیم.
محققان می‌گویند مشخص نیست که از بین رفتن ماده خاکستری به خودی خود چیز بدی باشد.
آنها همچنین تاکید کردند ادامه پژوهش درباره این تغییرات می‌تواند به پیش‌بینی پدیده‌هایی مانند افسردگی پس از زایمان کمک کند و باعث شود اطلاعات بیشتری درباره تاثیر پره‌اکلامپسی (از بیماری‌های دوران بارداری با مشخصه فشار خون بالا و آسیب اندامی) بر مغز به دست بیاید.
نتایج مطالعات تازه در نشریه علمی «Neuroscience Nature» منتشر شده است.