دنیای اقتصاد: بارها شنیده‌ایم مردم ایران نان‌خورترین مردم جهان هستند و نان قوت قالب سفره‌هایمان در گذشته و حال بوده است. این در حالی است که چند سالی است بر کیفیت، قیمت، تنوع و نوع عرضه این محصول بحث‌هاي فراوانی شده است.
تعیین نرخ نان از سوی کارشناسان استانداری صورت مي‌گیرد هر چند از پایین تا بالای شهری که در آن زندگی مي‌کنیم؛ یعنی پایتخت، نان به قیمت‌هاي مختلفی عرضه مي‌شود و هر چه بالاتر مي‌روی بر بهای نان به بهانه‌هاي مختلف افزوده مي‌شود؛ اما آنچه از اهمیت برخوردار است علاوه بر قیمت این محصول، کیفیت و عدم استفاده از مواد شیمیایی نظیر جوش شیرین است که عوارض بی‌شماری را در پی دارد و هزینه‌هاي بالایی را نظیر واردات دارو و هزینه‌هاي درمانی بر مردم و دولت‌ها تحمیل مي‌کند، بنابراین بدون قطع کیفیت و بهداشت نان در دراز مدت فاکتور مهمتری از قیمت نان است!
در اواخر هفته گذشته نرخ نان در قالب جدولی اعلام و منتشر شد از همین رو در گزارشی به نقل از خبرگزاری فارس و آمار استانداری تهران به نرخ‌هاي متفاوت نان از بالا تا پایین شهر پرداخته شد و در اين گزارش شمایی از وضعیت نرخ نان در پایتخت از نظرتان مي‌گذرد. ميركاظمي وزير بازرگاني دولت نهم اعلام كرده بود كه يارانه نان آخرين يارانه اي خواهد بود كه حذف مي‌شود، اما غضنفري وزير بازرگاني دولت دهم در اين خصوص گفت: «تجربه حذف يارانه آرد نان فانتزي در ماه اخير نشان داد كه حذف اين يارانه بايد به صورت پلكاني باشد؛ ضمن اينكه وزارت بازرگاني از سياست حذف يارانه نان كه در برنامه‌هاي خود دارد، عقب‌نشيني نكرده و اين سياست را اجرا مي‌كند.»
حذف يارانه آرد نان فانتزي پيش از ماه مبارك رمضان، عقب نشيني وزارت بازرگاني و ادامه ارائه سهميه و حذف دوباره آن پس از ماه مبارك رمضان و افزايش قيمت 100درصدي نان فانتزي تاثير بسيار زيادي به لحاظ رواني در افزايش قيمت نان سنتي داشته است. هرچند كه در مدت زمان گذشته قيمت آرد دولتي از 75ريال براي نانوايي‌هاي سنتي افزايش پيدا نكرده است.
قيمت آرد نان سنتي تغييري نكرده است!
حميد عليخاني، معاون وزير بازرگاني در خصوص حذف يارانه نان سنتي مي‌گويد: «وزارت بازرگاني فقط مسوول توزيع آرد نان سنتي است و قيمت آرد نان سنتي از هر كيلوگرم 75 ريال تغيير نكرده و يارانه آن حذف نشده است بلكه تغيير قيمت نان سنتي تحت تاثير ساير عواملي چون انرژي و اجاره بها به عهده استانداري است.»
اما استانداري تهران كه مسوول قيمت‌گذاري نان در سطح استان است، گرانفروشي و بي‌كيفيتي نان را به شكلي كه مردم احساس مي‌كنند قبول ندارد؛ به‌طوري‌كه وحيد كيارشي، دبير ستاد تعزيرات نان استان تهران معتقد است: «در حال حاظر نان با كيفيت بالا به شهروندان ارائه مي‌شود؛ هر چند كه قيمت اعلام و ابلاغ شده فعلي نيز موجب رضايت صنف نانوايان نبوده و آنان خواهان افزايش بيشتر قيمت‌ها هستند.»
نكته جالبي كه معمولا در مسائلي از اين دست اتفاق مي‌افتد و به لحاظ تكرار فراوان آن ديگر جذابيت خود را از دست داده، اين است كه آنچه مردم كوچه و بازار با پوست و استخوان خود درك مي‌كنند و با آن دست و پنجه نرم مي‌كنند، بعضا مسوولان ذي‌ربط انكار مي‌كنند و گويي كه نه يك شهروند بلكه مسوولي هستند كه صبح‌ها سوار سفينه خود شده و از كره‌اي ديگر به زمين سفر مي‌كنند و به «مردم» خدمت مي‌كنند.
اين است كه ما براي همراه شدن با «مردم» دل به خيابان‌هاي تهران زديم و از فرمانيه و قيطريه و ولنجك به سمت شهرك غرب و سعادت آباد و جنت آباد رفتيم و در مسير بازگشت با گذر از خيابان آزادي به ميدان امام حسين و پيروزي و تهرانپارس رفتيم و جوياي قيمت نان شديم.
قيمت نان لواش با وزن چانه 120 تا 180گرمي با قيمت‌هاي 20تا 35 تومان در سطح شهر عرضه مي‌شود؛ البته گزارش‌هايي هم مبني بر گرانفروشي نان لواش تا 50 تومان رسيده است؛ ولي ما نديديم.
فرمول‌هاي نامشخص براي فروش نان
بنابراين گزارش، بر اساس اعلام استانداري تهران قيمت نان تافتون تنوري با آرد 75 ريالي و وزن چانه 225 گرمي بايد به قيمت 40تومان و با آرد 450 ريالي و وزن چانه 500 گرمي به قيمت 90 تومان فروخته شود. همچنين نان تافتون ماشيني با آرد 75 ريالي و وزن چانه 210 گرمي به قيمت 30 تومان و آرد 450ريالي و وزن چانه 250 گرمي به قيمت 40 تومان فروخته شود، اما ما در گذر از كوي و برزن شهر شاهد قيمت‌هاي 75 تومان، 100 تومان و 200 تومان با وزن چانه و نوع آرد نامشخص در سطح شهر بوده‌ايم؛ به‌طوري‌كه در خيابان هنگام، نان تافتون به قيمت 200 تومان عرضه مي‌شود. وقتي از نانوا نوع آرد و وزن چانه را مي‌پرسيم، مي‌گويد: «مسوول نانوايي در حال حاضر نيست، هر وقت آمد از خودش بپرسيد» اما در اقدسيه با آرد 450 ريالي و وزن چانه 400 گرمي نان تافتون به قيمت 75 تومان فروخته مي‌شود كه اين فرمول در اطلاعيه استانداري و اتحاديه نان سنتي جايي ندارد.
سنگك 1500 توماني
همچنین بر اساس اعلام استانداري تهران و اتحاديه نان سنتي تهران نان سنگك با آرد 75 ريالي و وزن چانه 750 گرمي بايد به قيمت 150 تومان و با آرد 450 ريالي و وزن چانه 750 گرمي به قيمت 175 تومان عرضه شود كه تقريبا در هيچ كجاي تهران اين قيمت‌ها مشاهده نشد و از 200 تومان تا 500 تومان در نوسان بود، ضمن اينكه طبق گزارش‌هاي واصله قيمت‌هاي 700 تومان، هزار تومان و 1500 تومان براي نان سنگك در سطح شهر ديده شده است؛ ولي ما نديديم.
هر چند وحيد كيارشي معاون برنامه‌ريزي استانداري تهران در پاسخ به اين سوال كه در شهر تهران شاهد نوسان قيمت نان سنگك از 200 تا 1500 تومان هستيم و برخي دليل گرانفروشي را آزاد پز بودن بيان مي‌كنند، مي‌گويد: «يك قسمت از اين مسائل به مصاديق تخلف و قسمتي ديگر هم به نان‌هاي سفارشي مربوط مي‌شود.»
بر همین اساس، يكي از عمده‌ترين دلايل تخلف در قيمت نان تنوع در نوع آرد، وزن چانه و قيمت است كه اين تنوع قيمتي به هيچ طريقي به مردم اطلاع داده نمي‌شود؛ ضمن اينكه وزن چانه چيزي نيست كه مردم امكان اندازه گيري آن را داشته باشند و اين است كه تخلف به راحتي امكان‌پذير است.
همچنين مكانيزه شدن نانوايي‌هاي تهران كه چند سال است در دستور كار شركت بازرگاني دولتي ايران قرار گرفته است به يك طرح شكست خورده تبديل شده، چرا كه متقاضيان وام‌هاي مكانيزه كردن نانوايي‌ها يا موفق به دريافت تسهيلات نمي‌شوند يا در صورت موفقيت اين تسهيلات در بسترهاي ديگري كه بازده سريع‌تري دارد سرمايه‌گذاري مي‌شود.
يكي ديگر از تخلفات صورت گرفته در زمينه نان مربوط به تخلف فروش آرد يارانه‌اي به قنادي‌ها است كه اين موضوع نيز به حاشيه سود پايين نانوا‌ها مربوط مي‌شود.