ديروز در خبرها آمده بود كه برداشت زعفران در هند آغاز شده است و عكس هايي نيز از آن منتشر شد ولي نكته اي حائز اهميت اينكه زعفران كه يك گياه لوكس ايراني است در هند چه مي كند و چرا كشورهاي ديگر به توليد اين محصول استراتژيك ايراني روي آورده اند ؟
به گزارش وطن (watan.ir) - شايد هنوز جنگ آمريكا عليه افغانستان و سركوب طالبان در سال 2001 را به ياد داشته باشيد جنگي كه بهانه اش حمله به برج هاي دو قلوي تجارت جهاني در 11 سپتامبر 2001 بود و گفته شد اين عمليات به دست نيروهاي القاعده سازماندهي و اجرا شد. همين امر موجب حمله به افغانستان به بهانه از بين بردن القاعده و طالبان حامي اصلي اين سازمان تروريستي شد. دنيا ناگهان با صدور دو قطعنامه 1368 و 1373 همراهي و همگامي با آمريكا را آغاز كرد و همه چيز حول محور مبارزه با تروريسم مي گشت و حمايتها و كمك ها براي از بين بردن القاعده و طالبان سرازير مي شد.
سياستمداران وقت كشور نيز به خاطر از بين بردن طالبان، همسايه ای كه اختلافات شديد ايدئولوژيك با ما داشت و ديپلماتهاي ما را به شهادت رسانده بود در اين نبرد بين المللي به كمك نيروهاي ائتلاف شتافت و پس شکست حكومت طالبان به دست نيروهاي ائتلاف، تلاش ها براي توسعه و آباداني اين كشور آغاز شد و هر كشوري كمك هاي مالي و تكنولوژيكي خود را براي افغانستان ارسال مي كرد كه ايران نيز در اين كمك ها سهيم شد و علاوه بر كمك مالي ، براي جلوگيري از كاشت خشخاش و ممانعت از قاچاق اين محصول خانمانسوز پياز زعفران را به برادران افغان كه تا ديروز در مزارع زعفران خراسان به عنوان كارگر فوت و فن كاشت، داشت و برداشت اين محصول را آموخته بودند اهدا نمود.
اما همه چيز طبق برنامه پيش نرفت طالبان دوباره رشد كرد و توليد خشخاش چند برابر شد و پياز زعفران هم در كنار خشخاش كشت شد.
شايد اين فاجعه تا همين جا ختم نمي شود اتفاقات ديگري هم باعث شد تا زعفران از ضعف هاي ما كم كم به سمت غير ايراني شدن پيش رود.
بزرگترين فاجعه آن است كه زعفران ايراني بيش از يكصد سال است در دنيا با برند اسپانيا شناخته مي شود و اسپانيايي ها با خريد فله اي زعفران با بسته بندي اين محصول سود سرشاري را بدون زحمت نصيب خود مي كنند. ما تلاش هاي چشم گيري براي اين موضوع صورت نداديم .
فاجعه ديگر از سال 84 آغاز شد البته اين بار قرار نبود نتيجه بدي داشته باشد و دلسوزانه اتفاق ناخوشايندي براي اين محصول رخ داد . دولت نهم در اولين سفرهاي استاني اش وقتي به خراسان جنوبي رسيد و به پاي درد دل مردم زحمت كش اين منطقه نشست با شنيدن درد دلهاي مردم مبني بر اينكه نزديك به ده سال است كه قيمت زعفران تغيير نكرده است و روز به روز قيمت نهاده ها و كارگر افزايش مي يابد و كشاورزان از اين وضعيت راضي نيستند و كاشت اين محصول ديگر مقرون به صرفه نيست؛ فورا دست به كار شد تا كشاورزان زعفران كار را از اين بي مهري ها نجات دهد به همين دليل دولت خود وارد بازار زعفران شد و با تعيين قيمت براي زعفران ، تعاوني هاي روستايي را در مناطق زعفران خيز تجهيز كرد و آزمايشگاههايي در اين تعاوني ها براي سنجش كيفيت زعفران ها راه اندازي كرد و مراكز خريد زعفران راه اندازي شد تا دولت با خريد بالاتر محصولات شوكي به بازار كم رونق زعفران وارد كند تا كشاورزان و تعاونيهاي روستايي باشند كه دلالان و واسطه ها را حذف مي كنند و بازار پر رونقي براي روستاييان عضو تعاوني باشد .
اين ايده شايد ايده اي خيرخواهانه بود ولي مشكلاتي به بار آورد اينكه دلالان خريد زعفران در برابر دولت صف آرايي كردند و بالاتر از قيمت دولت به خريد زعفران پرداختند و يك رقابت كاذب در بازار به وجود آمد به گونه اي كه به غير از سال اول كه نزديك به 47 تن زعفران از نزديك به 200 تن زعفران توليد شده توسط تعاونيها خريداري شد و مابقي را دلالان خريداري كردند در سالهاي بعد اين رقم به كمتر از 5 تن رسيد و دلالان با افزايش قيمت زعفران توانستند در اين رقابت تقريبا تعاونيها و دولت را حذف كنند و كشاورزان نيز نزديك به كيلويي 500 تا 700 هزار تومان از فروش زعفران به دست بیاورند .
البته دلالان زعفران را كيلويي بين 2 تا 4 ميليون تومان به فروش مي رساندند، اين اقدام باعث شد تا كشاورزان زمينها و باغهاي ديگر خود را از بين ببرند و محصول زعفران را جايگزين كنند و اكو سيستم خراسان ناگهان دچار تغيير شود تا توليد را افزايش دهند .
همين امر باعث شد تا اسپانيايي ها كه تا حالا سود كلاني را از ارزاني زعفران به دست مي آوردند به سوي كشورهايي مثل هند و افغانستان روي بياورند كه زعفران ارزانتري دارند و به همين دليل كشت زعفران در آن كشورها نيز رشد چند برابري پيدا كند.
شايد مي شد اين ايده دلسوزانه با بررسي بيشتر بازار و توانمند كردن تعاونيهاي روستايي طور ديگري اجرا مي شد و كشاورز نيز سود بيشتري نصيبش مي شد .كه در اين بين توجه به صنايع بسته بندي و فروش در بسته هاي كوچك به جاي صادرات فله اي ، تقويت بازاريابي بين المللي و معرفي اين محصول ايراني به جاي برند اسپانيايي ، توجه به صنايع تبديلي و توليد پودر زعفران ، مايه زعفران و بستني ها و شيريني هاي زعفراني توسط تعاوني هاي روستايي در اين مناطق مي توانست هم در افزايش كيفيت اين محصول و سهيم تر شدن كشاورزان كه همه عضو تعاونيهاي روستايي هستند در چرخه توليد و توزيع اين محصول و در نهايت حصول سود بيشتر و رفع بيكاري در اين مناطق نائل آمد كه نه بازار اينچنين آشفته شود كه هند و افغانستان در اين بازار معركه بگيرند و نه انقدر اين محصول گران شود كه اين محصول ايراني از سفره هاي ايراني رخت بربندد.