ارزیابی ایمنی «واکسن سینوفارم» در دوران بارداری

در پی بررسی تازه‌ای درباره اثر واکسیناسیون کووید ۱۹ بر بارداری، پژوهشگران نتایج اطمینان‌بخشی درباره ایمنی واکسن سینوفارم برای زنان باردار و نوزادانشان گزارش کرده‌اند، یافته‌ای که می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های بهداشتی اهمیت ویژه‌ای داشته باشد.

به گزارش ایسنا، همه‌گیری کووید ۱۹ نه‌تنها زندگی روزمره انسان‌ها را دگرگون کرد، بلکه نگرانی‌های زیادی را برای زنان باردار و خانواده‌هایشان به همراه آورد. از آغاز شیوع این ویروس، این پرسش مطرح بود که آیا بارداری می‌تواند خطر ابتلا به نوع شدید بیماری را افزایش دهد و در نتیجه سلامت مادر و جنین را تهدید کند. در سال‌های نخست همه‌گیری، اطلاعات درباره واکسیناسیون در دوران بارداری محدود بود و بسیاری از زنان باردار در مورد تزریق واکسن دچار تردید بودند. در حالی‌که داده‌های مربوط به واکسن‌های فایزر و مدرنا در زنان باردار منتشر شد، اطلاعات درباره واکسن‌های غیرفعال مانند سینوفارم کمتر بود و همین موضوع نیاز به بررسی علمی دقیق را آشکار می‌کرد.

زنان باردار در بسیاری از کشورها به‌دلیل کمبود داده‌های ایمنی، از دریافت واکسن‌های غیر mRNA بازمی‌ماندند. این در حالی است که واکسن‌های غیرفعال مانند سینوفارم، از نظر نوع ساخت و مواد به‌کاررفته، از ایمن‌ترین انواع واکسن‌ها به شمار می‌آیند. به گفته کارشناسان، انجام پژوهش‌هایی در کشورهای درحال‌توسعه که واکسن‌های غیر mRNA در آن‌ها استفاده می‌شود، برای درک بهتر ایمنی و اثربخشی این واکسن‌ها در دوران بارداری ضروری است. چنین بررسی‌هایی می‌تواند نه‌تنها به کاهش ترس از واکسیناسیون در زنان باردار کمک کند، بلکه به سیاست‌گذاران سلامت در طراحی برنامه‌های واکسیناسیون مطمئن‌تر یاری رساند.

ام‌البنین زارع از گروه پرستاری و مامایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل، به همراه دو همکار از همان دانشگاه و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی مازندران و دانشگاه آزاد اسلامی تنکابن، پژوهشی را در همین راستا برای بررسی پیامدهای بارداری و وضعیت نوزادان در زنان واکسینه‌شده و واکسینه‌نشده با واکسن سینوفارم انجام دادند. هدف آن‌ها روشن کردن این موضوع بود که آیا تزریق واکسن سینوفارم می‌تواند باعث بروز عوارضی در مادر یا جنین شود یا خیر.

در این مطالعه، پژوهشگران اطلاعات ۵۰۰ زن باردار را که بین تیر ۱۴۰۰ تا خرداد ۱۴۰۱ به بیمارستان امام علی (ع) شهرستان آمل مراجعه کرده بودند، بررسی کردند. نیمی از این زنان واکسن سینوفارم دریافت کرده بودند و نیمی دیگر واکسینه نشده بودند. داده‌ها از پرونده‌های پزشکی استخراج و سپس با روش‌های آماری گوناگون مورد ارزیابی قرار گرفتند.

نتایج این بررسی‌ها نشان دادند بین زنان واکسینه‌شده و غیرواکسینه، از نظر نوع زایمان، سن حاملگی، بروز ناراحتی جنینی یا تنفسی در نوزاد، نیاز به بستری در بخش ویژه نوزادان یا وجود ناهنجاری مادرزادی، تفاوت معنی‌دار و قابل توجهی وجود ندارد. به بیان ساده‌تر، واکسیناسیون با سینوفارم تأثیر منفی بر روند بارداری یا سلامت نوزاد نداشت.

پژوهشگران همچنین در جمع‌بندی خود تأکید کردند که واکسن سینوفارم تأثیر سوئی بر پیامدهای مادری و نوزادی ندارد. این یافته‌ها با نتایج چند مطالعه پیشین در ایران و سایر کشورها از جمله سریلانکا هم‌خوانی دارد، جایی که نشان داده شد این واکسن در دوران بارداری بی‌خطر است و هیچ عارضه قابل توجهی ایجاد نمی‌کند.

بر پایه داده‌های این تحقیق که در «مجله دانشگاه علوم پزشکی قم» منتشر شده‌اند، تفاوتی در بروز عوارضی مانند سقط جنین، زایمان زودرس یا پارگی زودهنگام پرده‌های جنینی میان دو گروه دیده نشد. اندازه‌های فیزیکی نوزادان، مانند وزن، قد و دور سر نیز در هر دو گروه تقریباً یکسان بود. از نظر پزشکان، این یافته‌ها تأییدی است بر ایمنی واکسن‌های غیرفعال در دوران بارداری و می‌تواند نگرانی‌ها درباره استفاده از این نوع واکسن را کاهش دهد.

برخی مطالعات بین‌المللی حتی نشان داده‌اند که واکسن‌های حاوی ترکیبات آلومینیومی مانند سینوفارم ممکن است در مواردی باعث کاهش احتمال زایمان زودرس شوند. علاوه بر این، مرور نتایج پژوهش‌های جهانی نشان می‌دهد واکسیناسیون، فارغ از نوع واکسن یا زمان تزریق در دوران بارداری، ارتباطی با افزایش خطرهای جدی برای مادر یا نوزاد ندارد.

از آنجا که بیشتر داده‌های جهانی درباره واکسن‌های mRNA از کشورهای با درآمد بالا به‌دست آمده است، پژوهش حاضر با تمرکز بر واکسن سینوفارم در ایران، گامی مهم برای پر کردن خلأ اطلاعاتی در کشورهای درحال‌توسعه به شمار می‌رود. پژوهشگران تأکید کردند که اگرچه نتایج به نفع ایمنی واکسن است، اما بررسی‌های آینده باید بر ارزیابی ایمنی طولانی‌مدت و عوارض نادر احتمالی تمرکز کند تا تصویر دقیق‌تری از اثرات واکسیناسیون در بارداری به‌دست آید.

*