محورهای رایزنی پوتین و رئیسی پس از سفر منطقه‌ای رئیس‌جمهور روسیه

یک کارشناس مسائل روسیه با بیان اینکه به نظر می‌رسد که یکی از دستورکارهای رایزنی روسای جمهور ایران و روسیه در مسکو در روز پنجشنبه، گسترش همکاری‌های اقتصادی بین ۲ کشور باشد، گفت: برای تحقق رقم پیش‌بینی شده جهت گسترش این روابط باید زیرساخت‌های این مسئله در ایران تهیه شود.
به گزارش ایسنا، «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه ۱۶ آذرماه و به دعوت رسمی «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه، در راس یک هیأت عالی‌رتبه سیاسی-اقتصادی راهی مسکو می‌شود.
بر اساس آنچه که دفتر ریاست‌جمهوری ایران اعلام کرده است، رایزنی در خصوص مسائل دوجانبه از جمله تعاملات اقتصادی و نیز گفت‌وگو در خصوص موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی به‌ویژه موضوع فلسطین و تحولات غزه اصلی‌ترین دستور کار رئیس‌جمهور در این سفر یک‌روزه خواهد بود.
آخرین صحبت روسای‌جمهور روسیه و ایران در روز ۲۴ مهرماه و طی یک گفت‌وگوی تلفنی درباره وضعیت غزه انجام شد. تهران و مسکو بر این موضوع تاکید دارند که هرچه زوتر باید بمباران مردم در غزه توسط رژیم صهیونیستی متوقف شود و بازگشایی گذرگاه هایی همچون گذرگاه رفح دسترسی مردم غزه به کمک‌های بشردوستانه که در محاصره کامل این رژیم هستند، تسریع شود.
این دومین سفر رئیسی در قالب سفر دوجانبه به روسیه است. رئیس‌جمهور در اواخر دی ماه ۱۴۰۰ به مسکو سفر کرده و با همتای روس خود در کاخ کرملین دیدار و رایزنی کرده بود.
همچنین در جریان سفر روز سه‌شنبه «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به مسکو به منظور شرکت در نشست وزیران امور خارجه کشورهای حاشیه دریای خزر شامل ایران، روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و جمهوری آذربایجان، بیانیه مشترک تهران-مسکو در زمینه شیوه‌های مقابله و پیامدهای اقدامات قهرآمیز یکجانبه امضا شد.
«روح‌ الله مدبر» کارشناس مسائل روسیه در گفت‌وگو با ایسنا درباره سفر رئیس‌جمهور به روسیه و مهم‌ترین دستور کارهای رایزنی پوتین و رئیسی گفت: آقای رئیسی به دعوت آقای پوتین قرار است این سفر را انجام دهد و این سفر در شرایط فعلی منطقه‌ای و بین‌المللی از چندین بعد دارای اهمیت است.
او با بیان اینکه در روز دوشنبه، سیزدهم آذرماه و بعد از چندین سال پیگیری‌های متعدد، «تفاهمنامه سند همکاری‌های فرهنگی ایران و روسیه در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید»، گفت: این یکی از موضوعاتی بود که در بالاترین سطح همواره از طرف روسی و حتی شخص رئیس‌جمهور این کشور پیگیری می‌شد. این سند چندین سال قبل توسط دولت فدراسیون روسیه تصویب شده بود و فعالیت‌های فرهنگی ایران در این کشور در حال انجام بود و اکنون با توجه به تصویب این سند در مجلس این امکان فراهم می‌شود که فعالیت‌های فرهنگی روسیه در ایران نیز پیگیری و اجرا شود.
مدبر افزود: این مسئله بسیار مهمی است و می‌تواند گام موثری در گسترش همکاری‌ها بین ایران و روسیه باشد.
سفر رئیسی به مسکو در حالی انجام می شود که بنا بر اعلام کرملین، پوتین قرار است امروز (چهارشنبه) و در سفر کوتاه و یک روزه به امارات و عربستان سفر کند. رئیس‌جمهور روسیه در امارات با «محمد بن زاید» رئیس امارات دیدار خواهد کرد تا درباره چشم‌انداز همکاری‌های دوجانبه و وضعیت منطقه گفت‌گو کنند. پوتین در ریاض نیز از سوی محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی استقبال خواهد شد تا درباره تجارت، سرمایه‌گذاری و سیاست بین‌الملل صحبت کنند.
«دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین اعلام کرد که قرار است رئیس‌جمهور روسیه در جریان این دیدارها، به‌طور ویژه به موضوع تحولات اخیر در اراضی اشغالی و همچنین کاهش تولید نفت در چارچوب «اوپک پلاس» که روسیه یکی از اعضای آن است، بپردازد.
مدبر گفت: دیدارها و رایزنی‌های امروز و فردا می‌تواند در همگرایی هر چه بیشتر منطقه‌ای موثر و حائز اهمیت باشد. روسیه چندین سال قبل طرح مدل امنیتی خلیج فارس را مطرح کرد. تهران و مسکو در ارتباط با این موضوع نگاه مشترکی دارند و معتقد هستند که نباید نیروهای بیگانه در منطقه حضور داشته باشند.
او در ادامه گفت: در بحث ترانزیت و کریدور شمال و جنوب، روسیه معتقد است که این کریدور باید از مسیر ایران عبور کند و با توجه به اینکه امارات عربی متحده و عربستان سعودی نیز در بحث ترانزیت برنامه‌های ویژه‌ای دارند، رایزنی‌ها و گسترش همکاری بین این چهار کشور در حوزه ترانزیت می‌تواند اقدامی برد - برد برای تهران، مسکو، ریاض و ابوظبی باشد. از دیگر سو با توجه به تلطیف فضای سیاسی میان تهران و دو کشور امارات و عربستان این مسئله نیز می‌تواند گسترش این همکاری‌ها را تسریع ببخشد.
این کارشناس مسائل روسیه با تاکید بر اینکه یکی از محورهای اصلی رایزنی روسای جمهور دو کشور در روز پنجشنبه گسترش همکاری‌های تهران و مسکو در حوزه‌های اقتصادی و تجاری خواهد بود، گفت: در روز سه‌شنبه در جریان سفر وزیر خارجه ایران به روسیه برای شرکت در اجلاس کشورهای ساحلی خزر سند مقابله با تحریم و اقدامات قهری بین روسیه و ایران امضا شد و این موضوع در بحث همکاری‌های اقتصادی دو کشور قابل توجه است.
مدبر در بخش دیگری از صحبت‌های خود در این ارتباط، با بیان اینکه در حال حاضر رقم همکاری‌های تجاری ایران و روسیه بسیار پایین است و باید در این زمینه یک اقدام عملیاتی انجام شود تا به این موضوع به رقم قابل توجهی افزایش پیدا کند، خاطرنشان کرد: در جریان سفر قبلی رئیس‌جمهور به مسکو بحث گسترش روابط اقتصادی دو کشور تا حدود ۱۵ میلیارد دلار مطرح شد و قطعا برای تحقق این رقم باید زیرساخت‌های لازم در ایران تهیه شود. طرف روسی همواره آمادگی خود را برای گسترش روابط اقتصادی با ایران اعلام کرده و امیدواریم با رفع برخی از موانع زیرساختی، شاهد گسترش همکاری‌های تجاری دو کشور باشیم و ما بتوانیم جایگاه خود را در بازار روسیه تقویت کنیم.
این کارشناس مسائل روسیه همچنین با تاکید بر اینکه یکی از محورهای همکاری‌های ایران و روسیه بحث کریدور شمال-جنوب و زمینه‌سازی جهت حضور عملیاتی ایران در بندر آستاراخان است، تصریح کرد: در بحث منطقه‌ای از جمله تحولات اخیر در فلسطین و غزه نگاه ایران و روسیه بسیار شبیه به هم است، چنانکه پوتین در یک ماه اخیر موضع فعالی برای توقف جنگ و درگیری در اراضی اشغالی داشته است. آقای پوتین همچنین در روز دوشنبه تاکید کردند که تحولاتی که در غزه در حال رخ دادن است یک تراژدی انسانی است. با توجه به این مسئله و نزدیکی ایران به گروه‌های مقاومت در فلسطین، به نظر می‌رسد که یکی از محورهای رایزنی‌های پوتین و رئیسی در روز پنجشنبه تحولات غزه باشد و قطعا رسیدن دو کشور در این زمینه به یک تصمیم مشترک و عملیاتی می‌تواند در حل این بحران موثر و تاثیرگذار باشد و ما امیدواریم رایزنی‌های دو کشور در این حوزه به دستاوردهای خوبی برای کمک به مردم فلسطین برسد.
او با تاکید بر اینکه یکی دیگر از موضوعاتی که به نظر می‌رسد در دیدار روز پنجشنبه مطرح شود، بحث رژیم حقوقی دریای خزر و همچنین موضوع امنیت و تجارت در این دریاست، ادامه داد: سند مبارزه با تحریم که اخیرا بین تهران و مسکو به امضا رسید پیش‌زمینه خوبی برای گسترش همکاری‌های اقتصادی بین تهران و مسکو است و می‌تواند گام‌های دو کشور را در این زمینه تسهیل کند.
مدبر همچنین با بیان اینکه در سال ۲۰۲۴ ریاست بریکس بر عهده روسیه خواهد بود، گفت: احتمالا در نشست روسای جمهور ایران و روسیه، این دو مقام عالی‌رتبه در مورد همکاری‌های دو کشور در چارچوب بریکس نیز رایزنی خواهند کرد. اجلاس بعدی سران بریکس در کازان روسیه برگزار خواهد شد و روسیه از کشورهای عضو این گروه خواسته که طرح‌های خود را در حوزه‌های اقتصادی ارائه دهند. همکاری‌های ایران و روسیه در چارچوب بریکس و اتحادیه اوراسیا از جمله موضوعاتی است که می‌تواند به گسترش همکاری‌های اقتصادی دو کشور کمک کند و قطعا این موضوع مورد توجه سران دو کشور قرار دارد.

*